Το παιδί πρέπει να μπορεί χωρίς εσένα – τί είναι αυτά που λες στην Ελληνίδα μάνα;

Από τη Σιμόν ντε Μποβουάρ και τον αγώνα για το δικαίωμα στην έκτρωση και την προφύλαξη των γυναικών φτάσαμε σε μία εποχή που γυναίκες 40, 50 και 60 χρόνων σαν μανιακές κυνηγούν να βρουν το νόημα της ζωής μέσα από την απόκτηση παιδιού. Μόνο που η μητρότητα δεν είναι η διαδικασία. Είναι το μετά. Μετά, τι κάνουμε;».

Οι γυναίκες σήμερα κατακλύζονται από την επιθυμία για απόκτηση παιδιού. Χρησιμοποιούν κάθε δυνατότητα που τους προσφέρει απλόχερα η επιστήμη. Παλεύουν με μανία, πολλές φορές ακόμα και να υπερβούν τη φύση. Εξαντλούνται. Είτε το παιδί έρχεται ως η μόνη επιτυχία μιας γυναίκας που νιώθει ότι έχει αποτύχει στη ζωή, είτε ως μία ακόμα επιτυχία μίας καριερίστριας, η σημερινή τάση για απόκτηση παιδιού έχει κάτι από φρενίτιδα και κίνητρα καθαρά ναρκισιστικά.

Αλλά η μητρότητα είναι το μετά.

Είναι το να μπορείς να σκέφτεσαι μπαίνοντας στη θέση του άλλου, του παιδιού.. Είναι να δέχεσαι, να καταλαβαίνεις την διαφορετικότητά του.  Αν η μητέρα δεν δει το παιδί ως ξεχωριστή οντότητα, δεν θα μπορέσει ποτέ να γίνει ο εαυτός του. Γι’ αυτό η κάθε μητέρα χρειάζεται  να κάνει επανεκκίνηση μετά τη γέννα, να υπερβεί το «μητρικό της πάθος» και να γίνει πηγή ελευθερίας. Πως θα τα πετύχει αυτό; Μόνο με προσωπική δουλειά. Η μητέρα πρέπει να απο-παθιαστεί. Να δει το παιδί της ως έναν ξένο και να επενδύσει και σε άλλες σχέσεις.

Τι είναι αυτά που λες σε μια Eλληνίδα μάνα; Να δει το παιδί της ως έναν ξένο; ΝΑΙ. Ως έναν ξένο-διαφορετικό-από-εμάς. Έναν ξένο που θα του δώσεις χώρο να υπάρξει με το δικό του τρόπο. Που θα διαβάσεις τα σημάδια του για να το εξυπηρετήσεις. Θα πας στην άκρη και θα του δώσεις χώρο να σε «αναπαραστήσει», δηλαδή να φτιάξει την εικόνα σου μέσα του, στη φαντασία του, στο συναίσθημά του όπως εκείνο θέλει. Θα το αφήσεις να αναπνεύσει, δε θα είσαι από πάνω. Θα καθοδηγείς δεν θα εξουσιάζεις.

Δε διαφέρουμε και τόσο με το παιδί μας σε αυτό που καλούμαστε να κάνουμε: Κι αυτό από την πλευρά του πρέπει να φτιάξει σιγά-σιγά τη δική του ταυτότητα και εμείς να ανασυγκροτήσουμε τη δική μας, αυτήν την παλιά, δηλαδή, που είχαμε και χάσαμε στο σεισμό της μητρότητας.  Είμαστε μητέρες και είμαστε γυναίκες. Το σώμα μας είναι γυναικείο, μητρικό και σεξουαλικό. Δεν χρειάζεται να είμαστε μόνο το ένα ή μόνο το άλλο. Να αποκλείσουμε το γυναικείο για το μητρικό. Μέγα λάθος ότι αυτά τα δυο είναι χωριστά. Δεν ισχύει. Αντίθετα το ένα τρέφει το άλλο.

Είμαστε και εμείς ξένες από τα παιδιά μας. Στην πραγματικότητα είμαστε δυο άνθρωποι. Δεν κάναμε εμβόλιο. Έκανε εμβόλιο. Δεν «περάσαμε» στο πανεπιστήμιο. Πέρασε στο πανεπιστήμιο. Δεν είμαστε χαρούμενοι. Είμαι χαρούμενη. Η φύση της μητρότητας είναι «εφήμερη». Είμαστε εκεί για να μας αφήσει. Και θα είμαστε πάντα εκεί για να μας αφήνει. Όταν το παιδί απογαλακτίζεται, όταν περπατάει, όταν πάει παιδικό σταθμό και αργότερα σχολείο, όταν μας εναντιώνεται και μας κλείνει την πόρτα στα μούτρα, όταν βρίσκει σύντροφο και όταν φύγει από το σπίτι.  Πονάει και μάλιστα πολύ. Κάθε βήμα του μακριά από μας.

Όμως αυτό είναι το «ηθικό θάρρος της μητρότητας»: να έχει διάρκεια μέσα από νέα ξεκινήματα.

Συρραφή από ομιλίες, συνεντεύξεις και γραπτά της Τζούλια Κρίστεβα, καθηγήτριας Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris VII, ψυχαναλύτριας, γλωσσολόγου, κοινωνιολόγου, μυθιστοριογράφου, ενεργού φεμινίστριας, μαθήτριας της Σιμόν ντε Μποβουάρ.