Το παιχνίδι της ενοχής

Η κοινωνία κρίνει και ο άνθρωπος ακολουθεί. Σε έναν ατελή κόσμο, όλοι κρίνουν σαν να είναι η μοναδική πηγή τελειότητας. Και οι αποδέκτες της κριτικής πολλοί. Συνήθως άνθρωποι ήδη ενοχικοί, κουβαλώντας τα κατάλοιπα τους από το πρωταρχικό οικογενειακό τους περιβάλλον, άγονται και φέρονται από τις επιταγές της κοινωνίας. Ο βαθμός δυσφορίας τους για τη ζωή που ζουν μεγαλώνει το ίδιο έντονα όσο μεγαλώνουν και οι ενοχές τους, στην πιθανότητα και μόνο να ζήσουν μια ζωή όπως την επιθυμούν και τους εκφράζει.

Το παιχνίδι της ενοχής είναι τόσο μεγάλο, που φορές μοιάζει με ολόκληρη βιομηχανία.Τ ο ίδιο μεγάλη όσο και το παιχνίδι της ηδονής και της απόλαυσης. Πόσο κακό είναι να ζήσει κανείς με βάση τον εαυτό του; Τον αληθινό του εαυτό,τον οποίο όμως πρώτα πρέπει να ανακαλύψει. Για να μπορέσει να φτάσει σε αυτό το στόχο απαιτείται θάρρος. Να μπορεί να κοιτά μέσα του με διάθεση να ανακαλύψει και να αποδεχτεί και όχι να κουκουλώσει.

Για να μπορεί μετά να κοιτάξει στα μάτια τους επικριτές του και να πει: «έτσι είμαι, αυτός είμαι και απλά δεν είμαι για σένα, αν αυτό που είμαι το απορρίπτεις.» Και το μήνυμα αυτό έχει πολλαπλούς αποδέκτες. Ξεκινά από τους γονείς, περνά στο σύντροφο και απευθύνεται τελικά σε ολόκληρο το κοινωνικό σύστημα, που το μόνο που κάνει είναι να προσπαθεί να κατευθύνει και να καταπιέζει. Να υποδείξει τρόπους ζωής και να τους επιβάλλει ως τους μόνους αποδεκτούς. Πολλές φορές θα έρθει η λογική για να επιβεβαιώσει τον τρόπο που ζει και σκέφτεται η κοινωνία. Ας μην ξεχνά όμως κανείς,ότι είναι μια λογική που προήλθε ακριβώς από αυτό. Από το κοινώς αποδεκτό. Και στη συνέχεια η λογική έρχεται σε σύγκρουση με τα βαθύτερα θέλω. Τα οποία με τη σειρά τους είναι επίσης καθοριζόμενα από την πλειοψηφία.

«Πρέπει να θέλεις αυτό, πρέπει να θέλεις εκείνο, δεν πρέπει να θέλεις το ένα ή το άλλο». Οι δικαστές πολλοί. Αποφασίζουν και διατάσσουν. Είναι εκείνοι οι άνθρωποι που παίζουν το παιχνίδι της ενοχής από την ανάποδη.

Είναι εκείνοι που έχουν μάθει να δίνουν ενοχές. Να τις μοιράζουν αφειδώς,με αποδέκτες τους άλλους που ζουν στην άλλη πλευρά του νομίσματος. Εκείνους που το πρώτο που θα περάσει από το μυαλό τους είναι η πιθανότητα να φταίνε, να έχουν οι ίδιοι λάθος. Σα μια αυτόματη σκέψη από την οποία δε μπορούν να ξεφύγουν. Ότι και να γίνει, πρώτα προς τον εαυτό τους θα στραφούν για να βρουν το λάθος. Και σε αυτό ακριβώς βασίζονται οι άλλοι που τους διακατέχει η αντίθετη διαδικασία. Η δική τους αυτόματη σκέψη είναι ότι το λάθος δε βρίσκεται στους ίδιους, αλλά σε κάποιον άλλον. Και το παιχνίδι συνεχίζεται εις το διηνεκές. Ποιος είναι άραγε εκείνος που θα σου υποδείξει πως πρέπει να ζεις, τι πρέπει να σκέφτεσαι και με ποιον τρόπο θα βιώνεις τη ζωή; Ποιος είναι εκείνος που κατέχει την αλήθεια και την αίσθηση του σωστού; Κανείς δεν έχει δύναμη επάνω μας από μόνος του. Τη δύναμη του τη δίνουμε εμείς. Του δίνουμε το δικαίωμα να μας καταπατήσει. Να μας κάνει διαρκώς να αισθανόμαστε ελλιπείς για να έχει δύναμη επάνω μας. Είτε αυτός ο κάποιος είναι ο γονιός μας, είτε ο σύντροφος, είτε το κοινωνικό σύστημα. Αλλά πριν μπορέσουμε να αποτινάξουμε από επάνω μας τις ενοχικές αλυσίδες, θα πρέπει να ξέρουμε ποια είναι η αλήθεια μας. Μόνο τότε θα μπορέσουμε πραγματικά και επί της ουσίας να τον κοιτάξουμε και να του πούμε «άσε με να είμαι. Δεν σου πέφτει λόγος».

Το παιχνίδι της ενοχής έχει τεράστια συμμετοχή στη δυστυχία του ανθρώπου. Μόνο με θάρρος μπορεί κανείς να αλλάξει τα πράγματα. Να κοιτά με θάρρος τον εαυτό του προσπαθώντας να ανακαλύψει τα συστατικά του, πέρα και πάνω από οποιαδήποτε κριτική, από οποιαδήποτε ενοχική διάθεση και από οποιαδήποτε τάση αυτουποτίμησης.

Να ζήσει με άλλα λόγια.

Του Ψυχιάτρου-Ψυχοθεραπευτή Χρήστου Κακουλίδη