Τι επηρεάζει τελικά τον μεταβολισμό μας; – Όλα όσα θα πρέπει να γνωρίζετε

Η διατροφή είναι το κλειδί του μεταβολισμού!
Όποιος έχει μπει έστω και μία φορά στη ζωή του σε διαδικασία δίαιτας, έχει ακούσει για το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο μεταβολισμός. Ξέρουμε, όμως, αλήθεια τι είναι μεταβολισμός και από τι επηρεάζεται;

Μεταβολισμός είναι το σύνολο των χημικών αντιδράσεων που πραγματοποιούνται ώστε να εκτελούνται βασικές λειτουργίες του οργανισμού. Χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: καταβολισμός (η κατανομή των μορίων για την απόκτηση ενέργειας) και αναβολισμός (η σύνθεση όλων των ενώσεων που χρειάζονται τα κύτταρα). Η διατροφή είναι το κλειδί του μεταβολισμού, καθώς οι δίοδοι του βασίζονται σε θρεπτικά συστατικά που διασπώνται και παράγουν ενέργεια. Αυτή η ενέργεια με τη σειρά της απαιτείται από το σώμα για να συνθέσει νέες πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα κλπ.

Η Dr Ananya Mandal δημοσίευσε στο ιατρικό site News Medical όλες τις απαραίτητες πληροφορίες περί μεταβολισμού, που αξίζει να γνωρίζουμε, δίνοντας έμφαση στο ρόλο που παίζουν οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες, τα λιπαρά, βιταμίνες και τα μέταλλα.

Διατροφή, μεταβολισμός και ενέργεια

Τα θρεπτικά συστατικά παρέχουν στον οργανισμό την ενέργεια (θερμίδες) και τις χημικές ουσίες που το ίδιο το σώμα δεν μπορεί να συνθέσει. Τα τρόφιμα παρέχουν ποικιλία ουσιών που είναι απαραίτητες για την κατασκευή, συντήρηση και επισκευή των ιστών του σώματος και για την αποτελεσματική λειτουργία του. Η διατροφή ενός ατόμου λοιπόν, πρέπει να περιέχει υδατάνθρακες, λιπίδια και πρωτεΐνες, καθώς και βιταμίνες και μέταλλα που είναι απαραίτητα, ενώ δεν πρέπει να λείπει και το νερό.

Υδατάνθρακες και μεταβολισμός

Τα τρόφιμα παρέχουν στο σώμα υδατάνθρακες σε τρεις μορφές: άμυλο, σάκχαρο και κυτταρίνη, με το άμυλο και τα σάκχαρα να αποτελούν σημαντικές πηγές ενέργειας για τον άνθρωπο και την κυτταρίνη να συμβάλλει στο αίσθημα πληρότητας και στην καλή λειτουργία της πέψης. Οι ιστοί εξαρτώνται από τη γλυκόζη και οι υδατάνθρακες και τα σάκχαρα την παράγουν μέσω της πέψης ή του μεταβολισμού.

Η διατροφή των περισσοτέρων αποτελείται κατά το ήμισυ από υδατάνθρακες, που προέρχονται από το ρύζι, το σιτάρι, το ψωμί, τις πατάτες, τα ζυμαρικά κλπ.

Πρωτεΐνες και μεταβολισμός

Οι πρωτεΐνες συμβάλλουν στο «χτίσιμο» των ιστών. Είναι μέρος κάθε κυττάρου στο σώμα, βοηθώντας στην κατασκευή και τη λειτουργία τους, στον σχηματισμό αιμοσφαιρίνης για τη μεταφορά οξυγόνου, ενζύμων για να πραγματοποιούνται ζωτικές αντιδράσεις και σε άλλες λειτουργίες στο σώμα. Επιπλέον οι πρωτεΐνες είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή ενέργειας.

Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες επειδή περιέχουν αμινοξέα. Για να ξέρετε, μεταξύ των 20 ή περισσοτέρων αμινοξέων, το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να συνθέσει 8 (λυσίνη, τρυπτοφάνη, μεθειονίνη, λευκίνη, ισολευκίνη, φαινυλαλανίνη, βαλίνη, θρεονίνη) και γι αυτό χρειάζεται τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες, όπως αυγά, γάλα, σόγια, κρέας, λαχανικά και δημητριακά.

Λιπαρά και μεταβολισμός

Τα λιπαρά είναι συμπυκνωμένες πηγές ενέργειας, που παράγουν δύο φορές περισσότερη ενέργεια σε σχέση με τους υδατάνθρακες ή τις πρωτεΐνες. Επιπλέον, τα λιπαρά συμβάλλουν στη διαμόρφωση της κυτταρικής δομής, σχηματίζουν ένα προστατευτικό πλέγμα και μόνωση γύρω από ζωτικά όργανα, βοηθούν στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών και παρέχουν εφεδρική αποθήκευση ενέργειας. Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα, που δεν πρέπει να λείπουν από τη διατροφή, είναι τα ακόρεστα.

Μέταλλα, βιταμίνες και μεταβολισμός

Τα μέταλλα που περιλαμβάνονται στα τρόφιμα δεν συμβάλλουν άμεσα στις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού, αλλά είναι εξίσου σημαντικά ως ρυθμιστές του σώματος και παίζουν σημαντικό ρόλο στις μεταβολικές διόδους. Περισσότερα από 50 στοιχεία εντοπίζονται στο ανθρώπινο σώμα και περίπου 25 στοιχεία χαρακτηρίζονται ως ουσιώδη, καθώς πιθανή ανεπάρκεια τους έχει ως αποτέλεσμα συγκεκριμένα αρνητικά συμπτώματα. Τα πιο σημαντικά μέταλλα είναι το ασβέστιο, ο φώσφορος, ο σίδηρος, το νάτριο, το κάλιο, τα ιόντα χλωρίου, ο χαλκός, το κοβάλτιο, το μαγγάνιο, ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο, το φθόριο και το ιώδιο.

Οι βιταμίνες πάλι είναι απαραίτητες οργανικές ενώσεις που το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να συνθέσει από μόνο του και πρέπει συνεπώς να τις λάβει μέσω της διατροφής. Οι βιταμίνες που είναι ιδιαίτερα σημαντικές στον μεταβολισμό είναι η βιταμίνη Α, η βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη), η νιασίνη ή νικοτινικό οξύ και το παντοθενικό οξύ.

Μεταβολικές δίοδοι

Οι χημικές αντιδράσεις του μεταβολισμού οργανώνονται σε μεταβολικές διόδους. Αυτές επιτρέπουν στα βασικά συστατικά των τροφών να μετασχηματιστούν μέσω μιας σειράς σταδίων σε μια άλλη χημική ουσία, με μία σειρά ενζύμων. Τα ένζυμα είναι ζωτικής σημασίας για τον μεταβολισμό, επειδή επιτρέπουν στον οργανισμό να συνθέσει τις απαραίτητες αντιδράσεις που απαιτούν ενέργεια. Αυτές οι αντιδράσεις συνδέονται επίσης με εκείνες που απελευθερώνουν ενέργεια. Καθώς τα ένζυμα δρουν ως καταλύτες, επιτρέπουν σε αυτές τις αντιδράσεις να πραγματοποιηθούν γρήγορα και αποτελεσματικά. Τα ένζυμα επιτρέπουν επίσης τη ρύθμιση των μεταβολικών διόδων ως απόκριση σε αλλαγές στο κυτταρικό περιβάλλον ή σε σήματα από άλλα κύτταρα.