Να βάζεις όρια για να μαθαίνεις ανθρώπους

Υπάρχει μια φράση που λέει «Να χαλάς χατίρια, να μαθαίνεις ανθρώπους». Πόσο απλή, και ταυτόχρονα πόσο σοφή κι αληθινή μπορεί να είναι αυτή η φράση. Κλείσε τα μάτια και σκέψου πόσοι σε λάτρεψαν και σε εκθείασαν κάθε φορά που συμφωνούσες μαζί τους ή έλεγες συνεχώς «ναι» στις επιθυμίες τους κι όταν τους είπες το πρώτο «όχι» σου γύρισαν κατευθείαν και με συνοπτικές διαδικασίες την πλάτη.

Κι έτσι απλά, σε ξέγραψαν απ’ τη ζωή τους, σε έκαναν πέρα, επειδή δεν εξυπηρετούσες, πλέον, τους σκοπούς τους και δεν εκπλήρωνες τις απαιτήσεις τους. Μπορεί, φυσικά, να συνέβη και το αντίθετο. Δηλαδή, να τους απομάκρυνες εσύ κρίνοντας –και δικαίως– ότι είναι αναξιόπιστοι κι εγωκεντρικοί. Το αποτέλεσμα, πάντως, είναι το ίδιο κι απ’ όποια πλευρά και να το δεις, μόνο θετικό πρόσημο έχει για σένα. Κι αυτό γιατί γλύτωσες από ανθρώπους που σε έβλεπαν ωφελιμιστικά και με γνώμονα το συμφέρον τους.

Αντίστοιχα, αν θες να μάθεις έναν άνθρωπο καλύτερα, προσπάθησε απλά να τον οριοθετήσεις. Κι όταν λέμε να τον οριοθετήσεις, εννοούμε πάντα σε εκείνες τις περιπτώσεις που το κρίνεις απαραίτητο. Όλοι πρέπει να θέτουμε όρια στους άλλους, όταν νιώθουμε ότι προσβάλλεται η προσωπικότητά μας ή γίνονται κακεντρεχή και περιπαικτικά σχόλια σε βάρος μας. Δυστυχώς, υπάρχουν σε όλα τα περιβάλλοντα (οικογένεια, δουλειά, φιλικός κύκλος) κακοπροαίρετα άτομα, τα οποία θρέφουν τον εγωισμό και τα προσωπικά τους ελλείμματα σχολιάζοντας, ακόμα και προσβάλλοντας, τους άλλους.

Υπάρχουν επίσης άτομα, τα οποία έχουν συνηθίσει να είναι αρεστά από μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων, αρκετές φορές χωρίς κανέναν ιδιαίτερο λόγο κι όταν τολμήσεις να τους αρνηθείς κάτι ή να αμφισβητήσεις την αυθεντία τους μπορεί να σου φερθούν με αγενή και άκομψο τρόπο. Και φυσικά, υπάρχουν κι αυτά τα άτομα που δε δέχονται καμία γνώμη ως σωστή, εκτός απ’ τη δική τους.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, λοιπόν, μίζεροι, θρασείς και κλεισμένοι στην ατομικότητά τους, πιστεύουν πως μπορούν να συμπεριφέρονται και να μιλούν στους άλλους, όπως αυτοί θέλουν. Βαφτίζουν την κακόβουλη συμπεριφορά τους ως υπεροχή και τον σαρκαστικό κι αυτάρεσκο τρόπο τους ως ευφυΐα. Και με αυτά τα εφόδια, ως το μοναδικό τους όπλο για να πορευτούν στη ζωή θεωρούν πως έχουν το δικαίωμα να σχολιάζουν και να μειώνουν τους πάντες και τα πάντα ή θέλουν πεισματικά και χειριστικά να γίνεται μόνιμα το δικό τους.

Στην πραγματικότητα, αυτό που ξεχνούν αυτοί οι άνθρωποι είναι πως όλα τα πράγματα στη ζωή έχουν ένα όριο και πως η δική τους ελευθερία έκφρασης τελειώνει εκεί που πλήττει την αξιοπρέπεια κι επιδρά αρνητικά στα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων. Αλλά ας μην τους αδικήσουμε, για να το σκεφτείς και για να το καταλάβεις αυτό χρειάζεται κάτι παραπάνω από λογική σκέψη κι ευχέρεια στους υπολογισμούς, γιατί οι άνθρωποι δεν είναι ούτε αριθμοί ούτε αντικείμενα. Αυτό που χρειάζεται, λοιπόν, είναι λιγότερα συμπλέγματα και περισσότερη κατανόηση, τόσο του κακού τους εαυτού, όσο και των άλλων.

Επειδή, όμως, είναι αδύνατον να περιμένεις η συμπεριφορά αυτών των ανθρώπων να αλλάξει απ’ τη μια στιγμή στην άλλη, πάρε εσύ την κατάσταση στα χέρια σου και την επόμενη φορά που η πλάκα παρατραβήξει ή κάποια κουβέντα σε θίξει, ύψωσε το ανάστημά σου, θέσε τα όριά σου και προστάτεψε τον εαυτό σου.

Ακόμα κι αν κατά λάθος ή ακούσια έδωσες το δικαίωμα σε κάποια άτομα να σε σχολιάσουν είτε μπροστά είτε πίσω απ’ την πλάτη σου, παρ’ τους το πίσω! Μη φοβηθείς να δείξεις την ενόχλησή σου, ακόμα και τον θυμό σου, αν κάτι σε στεναχώρησε ή σε έθιξε. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται την καλοσύνη και την καλοπροαίρετη φύση σου, μπερδεύοντάς τη με αδυναμία χαρακτήρα και ευαλωτότητα.

Εσύ είσαι ο κύριος του εαυτού σου κι είναι αναφαίρετο δικαίωμά σου να λες «όχι» όταν κάτι δε σε εκφράζει ως άνθρωπο κι ως προσωπικότητα. Δεν είναι ανάγκη να καταπατάς τα δικά σου όρια για να κάνεις τους άλλους χαρούμενους, γιατί τότε ρισκάρεις να χάσεις τη δική σου ισορροπία και προσωπική ευχαρίστηση.

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που κάποιος φίλος, συγγενής, συνάδελφος ή γνωστός προσπαθήσει να σε χειραγωγήσει ή να σε μειώσει, μην του κάνεις τη χάρη! Θέσε τον εαυτό σου ως τη μόνη προτεραιότητα και πράξε αναλόγως. Ξέκοψε το όποιο αστείο ξεκίνησε αθώα και κατέληξε να επαναλαμβάνεται συνεχώς, άσκοπα, αλλά τόσο μεθοδευμένα, εξήγησε γιατί η όποια συμπεριφορά απέναντί σου σε ενοχλεί και σε καταπιέζει, ξεκαθάρισε τι ανέχεσαι και τι όχι και γενικά ξεδίπλωσε αυτό που είσαι στους άλλους. Έχεις φωνή, μη σωπαίνεις, λοιπόν, όταν διακυβεύονται η αξιοπρέπεια κι η ψυχική σου γαλήνη.

Να ξέρεις πως όσοι από αυτούς αξίζουν, θα καταλάβουν τα λόγια σου και θα αλλάξουν συμπεριφορά. Όσο γι’ αυτούς που δε θα καταλάβουν ή γι’ αυτούς που θα καταλάβουν, αλλά δε θα αλλάξουν, γιατί δε θέλουν, καθώς η αντίληψή τους φτάνει μέχρι ενός σημείου, αυτό της ατομικότητάς τους, τουλάχιστον θα πάρουν το μήνυμα, ειδικά όταν το περιεχόμενό του ήταν ξεκάθαρο κι ηχηρό. Άλλωστε, τα πιο πολλά από αυτά τα άτομα είναι δειλά κι όταν τους μιλήσεις με σταθερότητα κι επιχειρήματα, είναι πολύ πιθανόν να μην ξέρουν πώς ν’ αντιδράσουν.

Αυτό που απομένει να κάνεις, επομένως, είναι να συνειδητοποιήσεις πως οι υγιείς ανθρώπινες σχέσεις χτίζονται πάνω στον αμοιβαίο σεβασμό. Μη χάσεις το δικό σου για να κερδίσεις την αποδοχή των άλλων. Μάθε να τον διεκδικείς και να τον κερδίζεις με την καθαρότητα του χαρακτήρα σου και την αυθεντικότητα των λέξεων και των πράξεών σου!

Συντάκτης: Αλεξάνδρα Γεώργα
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη