Είσαι τυχερός αν έχεις δυο-τρεις καλούς φίλους

«Υποθέτω ότι δεν έχεις πολλούς φίλους. Ούτε εγώ. Δεν εμπιστεύομαι αυτούς που λένε ότι έχουν πολλούς φίλους. Είναι ένα σίγουρο σημάδι ότι δεν ξέρουν πραγματικά κανέναν» πολύ ορθά έγραψε ο Carlos Ruiz Zafόn και φαίνεται να συμφωνεί με τον δικό μας Αριστοτέλη που, χιλιάδες χρόνια πριν, είχε πει πως αυτός που είναι φίλος με όλους δεν είναι φίλος σε κανέναν.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που ένα τέτοιο ζήτημα απασχόλησε τους ανθρώπους απ’ την αρχαιότητα ακόμα. Ο άνθρωπος, κατεξοχήν κοινωνικό ον, προσπάθησε να ζήσει και να ενταχθεί σε ομάδες, δημιουργώντας σχέσεις με τους υπόλοιπους ανθρώπους. Υπάρχει, όμως, μία μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα άτομα που έχουμε απλά γύρω μας, τον ευρύτερο κύκλο και τους γνωστούς μας δηλαδή, και σ’ αυτούς που έχουμε αναπτύξει πιο δυνατούς δεσμούς και τους θεωρούμε φίλους μας.

Η φιλία δεν είναι απλά μία ευχάριστη λέξη, είναι μία αξία με μεγάλη βαρύτητα, που χρειάζεται κόπο και συνεχή προσπάθεια για να την κατακτήσεις και να την συντηρήσεις αληθινή και με γερές βάσεις. Είναι μία έννοια πολυσύνδετη, καθώς απαιτεί σύμπραξη συναισθημάτων, χρόνου και πράξεων. Το πόσο είναι εύκολο ή δύσκολο να πετύχει μια τέτοια σχέση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και συνθήκες, γι’ αυτό και καθίσταται αρκετά δύσκολη μα και πολύτιμη -όταν πρόκειται βέβαια για την ουσιαστική φιλία κι όχι τις φθηνές απομιμήσεις της.

Κάτσε και σκέψου ποιους υπολογίζεις για πραγματικούς σου φίλους, εκείνους που πιστεύεις πως αμοιβαία σε θεωρούν το ίδιο. Κι αν χρειαστείς για να τους μετρήσεις μόνο τα δάχτυλα του ενός χεριού σου –κι ίσως ούτε καν όλα απ’ αυτά– μην αισθανθείς άσχημα. Αντιθέτως, να νιώσεις τυχερός που ‘χεις καταφέρει να έχεις στη ζωή σου λίγους μα καλούς φίλους, γιατί αυτοί δεν είναι καθόλου δεδομένοι.

Δεν είναι ούτε αδυναμία ούτε ελάττωμα να κρατάς τον κύκλο αυτών που ονομάζεις «δικούς σου ανθρώπους» περιορισμένο, είναι συνειδητή και σοφή επιλογή. Τους υπερκοινωνικούς να φοβάσαι, αυτοί με τις τεράστιες παρέες και τα πολλά φιλαράκια να σε υποψιάζουν. Υπάρχουν άνθρωποι που βαφτίζουν κολλητούς τους άτομα που γνωρίζουν ελάχιστα. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που δεν έχουν ζήσει την ουσία της φιλίας και δεν έχουν ούτε έναν αληθινό φίλο, μιας και κοιτούν μόνο την επιφάνεια. Δεν είναι φίλος αυτός που θα σε συνοδεύσει σε μια έξοδο, αυτός που θα πιείτε έναν καφέ και θα περάσετε λίγο χρόνο μαζί, γιατί έτσι το έφεραν οι συγκυρίες.

Άλλο γνωστός, άλλο φίλος κι άλλο κολλητός. Δε γίνεται να χωρέσουν όλοι σε ένα σακούλι. Η φιλία φανερώνεται στον χρόνο και την τριβή, αφού έχει περάσει από πολλές δοκιμασίες για να αποδείξει ότι αντέχει. Θα πάρει καιρό για να γνωριστείτε σε βάθος, για να ανακαλύψετε ο ένας τον άλλον. Χρειάζεται να βιώσετε κοινές εμπειρίες, να περάσετε διάφορες φάσεις μαζί, να ταξιδέψετε παρέα, να σταθείτε σε ζόρια και να πανηγυρίσετε σε χαρές. Θα ζήσετε πολλές και διαφορετικές στιγμές για να καταλάβετε ότι η αγάπη κι η ανιδιοτέλεια είναι το κύριο συστατικό της σχέσης σας.

Οι αναμνήσεις που μοιράζεστε, η γροθιά που γίνεστε στα δύσκολα αλλά και το σφιχταγκάλιασμα των χαρών είναι που χτίζει τις γερές βάσεις. Η πραγματική φιλία, όπως όλα τα αυθεντικά συναισθήματα, δε στέκεται σε βιτρίνες, δε διαφημίζεται, ούτε επιδεικνύεται. Όσοι προσπαθούν να δείξουν ότι έχουν πολλούς φίλους είναι κι αυτοί που βασανίζονται απ’ την έλλειψή τους. Προσπαθούν να καλύψουν τις ανασφάλειες και τα συναισθηματικά κενά τους μέσα από επιφανειακές φιγουρατζίδικες επαφές.

Το να δηλώνει, άλλωστε, κάποιος πως έχει πολλούς φίλους, δεν είναι απόδειξη κοινωνικότητας αλλά διπλωματίας, χαρακτηριστικό ενός ανθρώπου που καμουφλάρεται, αποσιωπώντας το ποιος αληθινά είναι, για να ‘ναι συμπαθής σ’ όλους. Το σημαντικό, όμως, δεν είναι να αρέσουμε σε όλους, ούτε καν στους πολλούς αλλά μονάχα σε αυτούς που εμείς επιθυμούμε, σε ‘κείνους που εκτιμάμε.

Το δε απόσπασμα από αγαπημένο ποίημα του Καβάφη το δηλώνει ξεκάθαρα, αναφερόμενος στην προσπάθεια μιας ποιοτικής ζωής, «Όσο μπορείς μην την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.»