Tα ποδήλατα που μας μεγάλωσαν

Το ποδήλατο στις μακρινές πλέον δεκαετίες του 1970 και του 1980 δεν ήταν ένα απλώς παιχνίδι. Μαζί με την ποδοσφαιρική μπάλα ήταν ουσιαστικά οι κύριες ασχολίες των παιδιών που έβρισκαν μέσω αυτών τις διεξόδους τους στο καθημερινό παιχνίδι.

Στις πόλεις, στα χωριά, στα εξοχικά, το ποδήλατο ήταν ο μόνιμος συνοδός στις παιδικές βόλτες. Μιλήστε με έναν σαραντάρη ή πενηντάρη και σίγουρα θα σας δείξει πάνω στα χέρια, τα πόδια και τα κεφάλια, τα ανεξίτηλα σημάδια από τις τούμπες ή τις συγκρούσεις με τα δίτροχα. Κι όταν μιλάμε για ποδήλατα εκείνης της εποχής, μην πάει το μυαλό σας σε κάτι εξεζητημένο. Απλές σιδερένιες κατασκευές που λόγω οικονομικής στενότητας συνόδευαν τα παιδιά σε πολλές περιπτώσεις, μέχρι και την εφηβεία τους. Γυρίζοντας το χρόνο πίσω και θυμάται τα μοντέλα εκείνα και τις μάρκες που μεγάλωσαν αρκετές γενιές και συνοδεύουν ακόμα τις τόσο όμορφες παιδικές αναμνήσεις. Η πλέον εμβληματική μάρκα ήταν τα Velamos, κάτι σιδερένια θηρία από την τότε Τσεχοσλοβακία που δεν χαλούσαν με τίποτα! Η όψη τους ήταν χαρακτηριστική λόγω της μεγάλης σέλας που χωρούσε δύο άτομα, με αποτέλεσμα το κάθε παιδί να κουβαλάει και τον κολλητό του! Βαριά και ασήκωτα λόγω σίδερου αλλά πραγματικά αθάνατα, ήταν η πιο προσιτή λύση και κυριαρχούσαν για πολύ καιρό στην ελληνική αγορά, παρότι ουσιαστικά δεν είχαν κανένα επιπλέον αξεσουάρ, με κάποια μοντέλα από αυτά να μην έχουν ούτε το παραδοσιακό τότε φως στο μπροστινό μέρος. Είναι σίγουρο ότι δεν υπάρχει παιδί που έζησε εκείνα τα χρόνια και δεν έχει καβαλήσει για μία απλή βόλτα ένα Velamos.

Το Velamos στις αρχές της δεκαετίας του ’80 άρχισε να παραχωρεί τη θέση του σε ποδήλατα τύπου cross. Τα οικονομικά των Ελλήνων πήγαιναν καλύτερα και οι πατεράδες είχαν πλέον την ευχέρεια να αγοράσουν ένα καλύτερο ποδήλατο για τα παιδιά τους. Tα cross έμοιαζαν αρκετά με τις μοτοσυκλέτες chopper, είχαν επίσης μακριά σέλα, ενώ ξεχώριζαν από τον λεβιέ των ταχυτήτων που ήταν στη μέση του σκελετού. Μόνο που για να αλλάξεις, έπρεπε να αφήσεις το ένα χέρι από το τιμόνι με… δυσάρεστα πολλές φορές αποτελέσματα. Eίχαν όλα φως μπροστά που έπαιρνε ενέργεια από το κλασικό δυναμό στη μπροστινή ρόδα! Τα cross επίσης σε πολλά μοντέλα, είχαν το πρωτοφανές για εκείνη την εποχή εξάρτημα των… αναρτήσεων! Μη νομίζετε βέβαια ότι έκαναν σπουδαία δουλειά, αλλά σχετικά με τα προηγούμενα άκαμπτα μοντέλα, απορροφούσαν κάποιους κραδασμούς!

​ Cross ήταν και το δικό μου πρώτο ποδήλατο. Ηταν ένα Kingsboy, ασημί χρώματος με πέντε ταχύτητες, το οποίο όταν μου το πήρε ο πατέρας μου κόντεψα να λιποθυμήσω από τη χαρά. Ηταν πραγματικά ασήκωτο, αλλά για μένα ήταν το καλύτερο και το ομορφότερο ποδήλατο του κόσμου και θυμάμαι ότι άρχισα τις πρώτες βόλτες, καμάρωνα σαν κλαρινογαμπρός. Μετά από πολλά χρόνια, έμαθα ότι η συγκεκριμένη εταιρεία ήταν ιταλική αλλά για να είμαι ειλικρινής δεν θυμάμαι άλλα παιδιά να είχαν τέτοια μάρκα. Πάντως στο διαδίκτυο βρήκα την παρακάτω φωτογραφία από ένα Kingsboy…

Yπήρχαν και κάποια cross ακόμα πιο προχωρημένα με μία μονή ανάρτηση στο κέντρο, αλλά ήταν πιο ακριβά σε σχέση με τα κανονικά και φυσικά πιο εντυπωσιακά. Οσον αφορά τις μάρκες, ο κάθε κατασκευαστής που σεβόταν τον εαυτό του είχε δημιουργήσει κι από ένα μοντέλο cross, αν και οι Γάλλοι σνόμπαραν το συγκεκριμένο τύπο και κατασκεύαζαν τα απλά κλασικά μοντέλα ή τα μοντέλα δρόμου, για τα οποία θα σας μιλήσω παρακάτω… Το μεγαλύτερο μερίδιο της ελληνικής αγοράς πάντως εκείνη την εποχή στα cross, πρέπει να το είχαν η Italvelo και η Pepperoni και οι δύο ιταλικές εταιρείες. Θυμάμαι επίσης χαρακτηριστικά και τη γερμανική Kalkhoff.

Εκείνα τα μακρινά χρόνια ήταν έντονος και ο διαχωρισμός αγορίστικων και κοριτσίστικων ποδηλάτων με την κύρια διαφορά στο σκελετό. Ο κεντρικός τους σκελετός όσον αφορά στα γυναικεία μοντέλα, ήταν πιο χαμηλός σε σχήμα V προκειμένου τα κορίτσια να μπορούν να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν εύκολα όταν… φορούσαν φούστα! Επίσης σε περίπτωση πτώσης ήταν πιο εύκολο για τα κορίτσια να βγάλουν τα πόδια τους και να τη… γλυτώσουν με λιγότερες γρατζουνιές!

Ο μεγαλύτερος αντίπαλος των ποδηλάτων cross ήταν τότε τα ποδήλατα – κούρσες. Αγωνιστικά μοντέλα, πολύ πιο ελαφρά και πιο γρήγορα, κέρδισαν αμέσως μεγάλο μερίδιο στην αγορά και ξεχώριζαν από το χαρακτηριστικό κυρτό τιμόνι. Μόνο που έπρεπε οι γονείς να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη, καθώς ήταν αρκετά πιο ακριβά. Με 12 ταχύτητες τα περισσότερα, άρχισαν να εφαρμόζουν αρκετές από τις καινοτομίες των αγώνων στην καθημερινή βόλτα. Λόγω του αγωνιστικού χαρακτήρα, τα περισσότερα δεν είχαν μπροστινό φως, είχαν όμως, εφαρμοσμένη στο σκελετό την ειδική τρόμπα για να φουσκώσουν τις σαμπρέλες σε περίπτωση που έχαναν αέρα, αλλά και την υποδοχή για το κλασικό παγουράκι!

Στις κούρσες οι Γάλλοι, λόγω και ποδηλατικής παράδοσης, είχαν αντικειμενικά τα καλύτερα μοντέλα. Κορυφαίοι κατασκευαστές ήταν η Mercier και η Peugeot, με την Mercier να ξεχωρίζει για την κλάση και τη φινέτσα που έδινε στα μοντέλα της και το Tour de France να αποδεικνύεται best seller αλλά ευσεβής πόθος κάθε Ελληνόπουλου που ήθελε ένα κορυφαίο ποδήλατο! Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα Mercier που είχε πάρει ο ξάδερφος μου Νίκος, το οποίο κάθε φορά μου μαγνήτιζε το βλέμμα!

Εξίσου καλές μάρκες και οι έτερες γαλλικές Motobecane και Velosolex, με την τελευταία εμείς οι Ελληνες  να την τονίζουμε λάθος και να τη λέμε Βελοσόλεξ. Πάντως αν δεν με απατά η μνήμη μου, από όλα αυτές τις μάρκες, η Motobecane ήταν και η πιο ακριβή.

Ποδήλατα κούρσες είχε και η αγγλική Raleigh, όμως η δύναμη της ήταν η κλασική γραμμή…

Ολα αυτά μοντέλα, μεγάλωσαν αρκετές γενιές Ελλήνων και αποτελούν κομμάτι από τις ωραιότερες αναμνήσεις της παιδικής μας ηλικίας. Τα περισσότερα από αυτά έχουν γίνει πλέον παλιοσίδερα, ενώ κάποια από αυτά σαπίζουν σε αποθήκες και υπόγεια. Οπως και να έχει, η θύμηση τους θα μας συντροφεύει μια ζωή…