Σεζάρια Εβόρα: Η ξυπόλυτη τραγουδίστρια της εξωτικής θλίψης.

Η Σεζάρια Έβορα (γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου του 1941 και πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου του 2011. Ήταν μια διεθνώς γνωστή τραγουδίστρια από το Πράσινο ακρωτήρι που μάγεψε ολόκληρο τον κόσμο με την μοναδική φωνή της.

Η «ξυπόλητη  τραγουδίστρια» ή «Ξυπόλυτη ντίβα», όπως την αποκαλούσαν επειδή συνήθιζε να τραγουδά ανυπόδητη σαν ένδειξη διαμαρτυρίας για τη φτώχεια που επικρατούσε στην πατρίδα της, ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στη χώρα μας, όπου είχε βρεθεί αρκετές φορές για συναυλίες, και είχε συνεργαστεί με αρκετούς καλλιτέχνες όπως την Ελευθερία Αρβανιτάκη, την Δήμητρα Γαλάνη κ.α.

Η Washington Post έγραψε το 1991:

«Όταν η ξυπόλυτη ντίβα, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε κοινό έξω από τη χώρα της, καταλάβαμε όλοι ότι η φωνή της, δεν ήταν απλή έκφραση μιας χαμένης αγάπης, αλλά η έκφραση μιας αγάπης που ποτέ δεν χάνεται».

Η Cesaria Evora,  ήταν αγαπημένη του ελληνικού κοινού, ο άνθρωπος που παρέσερνε τον ακροατή στο αρχιπέλαγος του μακρινού νησιού της, με την τροπική πνοή της φωνής της,  και κατάφερνε να  τον ταξιδέψει με τις εικόνες, τα όνειρα και τα συναισθήματά του.

Τα τραγούδια της Evora , αν και κείνη έφυγε από την ζωή, εξακολουθούν να αγγίζουν τις ψυχές όλων μας, να  συνεχίζουν να μιλούν για την πικρή ιστορία της χώρας της που ζούσε στη σκλαβιά.

Το είδος της μουσικής που υπηρέτησε ονομάζεται μόρνα, τραγούδια της λύπης, της μελαγχολίας, της λαχτάρας  και της νοσταλγίας και συνδυάζουν τους ρυθμούς της Δυτικής Αφρικής, τα πορτογαλικά φάντο (fado), τα βραζιλιάνικα μοντχίνα (modhina) και τους αγγλικούς ναυτικούς σκοπούς (sea shanty), που η αισθαντικότητά τους, συχνά τα κάνει να συγκρίνονται με τα μπλουζ.

Η αφετηρία για την επιτυχημένη της καριέρα χρονολογείται το 1987, που έδωσε τις πρώτες της συναυλίες στη Λισαβόνα. Εκεί την άκουσε τυχαία ένας διάσημος παραγωγός, την πήρε στην εταιρεία του και την επόμενη χρονιά τη βοήθησε να βγάλει το πρώτο της άλμπουμ, σε ηλικία περίπου 50 ετών. Τότε πραγματοποίησε και την πρώτη της περιοδεία.

Με επιρροές από την παράδοση της Πορτογαλίας, της Βραζιλίας και της Κούβας, η Σεζάρια Εβόρα έχει ηχογραφήσει συνολικά 11 στούντιο άλμπουμ. “Έχει βραβευθεί και με «Γκράμι» στην κατηγορία του »world music».

Δίχως αμφιβολία, υπήρξε η πιο διάσημη μουσική πρέσβειρα της χώρας της. Το περίφημο «Sodade» ξεπέρασε κατά πολύ ακόμη και τα όρια της πιο εμπορικής world και ethnic μουσικής, πόσο μάλλον τα ακόμη πιο στενά όρια της μουσικής παράδοσης του Πράσινου Ακρωτηρίου, των «mornas». Συνήθως τραγουδούσε στην «κρεολική» διάλεκτο, γεγονός, όμως, που δεν εμπόδισε την επικοινωνία της με το κοινό, αφού υπερίσχυε το συναίσθημα.

Πολλοί συνέκριναν το ερμηνευτικό της στιλ με εκείνο της Αμερικανίδας τζαζ τραγουδίστριας Μπίλι Χολιντέι.

Η «Monde», αφού αποθέωνε τη φωνή της, «μια φωνή που λιώνει την ψυχή», έγραφε για την ερμηνεύτρια εκείνη που ανήκει στην «αριστοκρατία των τραγουδιστών των μπαρ» (επειδή νεαρή τραγουδούσε στα μπαρ)

Όπως έλεγε και η ίδια, το ανοιχτό της πνεύμα στη μουσική οφειλόταν στο γεγονός ότι πέρασε τα παιδικά της χρόνια στο Mindelo, ένα λιμάνι του Sao Vicente με έντονη νυχτερινή ζωή και ναύτες από την Ευρώπη, την Αφρική, την Αμερική και την Ασία.

«Η μουσική μας είναι πολλά πράγματα μαζί», εξηγούσε παλιότερα σε συνέντευξή της. «Άλλοι πιστεύουν πως είναι μπλουζ ή τζαζ, άλλοι μιλούν για βραζιλιάνικη ή αφρικάνικη μουσική. Κανείς, όμως, δεν ξέρει πραγματικά. Ούτε καν οι παλιότεροι».

Σε συνέντευξη που έδωσε τον Μάιο του 2011 στην Κορίνα Λασκαρίδου είχε πει:

Επισκέπτεσθε την Ελλάδα εδώ και χρόνια και το κοινό σας σάς ακολουθεί σε κάθε σας βήμα, σε κάθε συναυλία που δίνετε. Υπάρχει κάποιος μυστικός δεσμός που σας δένει με το ελληνικό κοινό και την Ελλάδα;

Γνωρίζω ότι στους Έλληνες αρέσει η μουσική μου: όταν ήμουν στο Πράσινο Ακρωτήρι και τραγουδούσα στα μπαρ, υπήρχαν τριγύρω πολλοί ψαράδες, που άκουγαν τη μουσική μου και τους άρεσε πάρα πολύ, άρα είμαι σίγουρη ότι έχω ένα υπέροχο και ζεστό κοινό στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει μυστικό. Αγάπη είναι…

Το γεγονός ότι είστε πολίτης του κόσμου σας δίνει την δυνατότητα να συνδυάζετε πάντα στη μουσική σας και στοιχεία άλλων πολιτισμών, όπως στοιχεία από την Βραζιλιάνικη, την Κουβανική, την Ισπανική, την Πορτογαλική, την Αφρικάνικη, ακόμη και την Αραβική μουσική. Πιστεύετε ότι στην «μόρνα» σας μπορεί να «χωρέσει» και το μπουζούκι ή ελληνικού τύπου ενορχηστρώσεις κάποια στιγμή; Γιατί όχι! Στη μουσική γίνονται πολλών ειδών παντρέματα.

Τα τραγούδια σας είναι κατά κύριο λόγο μελαγχολικά – οι «μόρνες» – όμως κάποια από αυτά είναι πιο ρυθμικά – τα «κολαντέιρας». Ποια από τα δύο είδη είναι πιο κοντά στην προσωπικότητα και την καρδιά σας;

Και τα δύο. Ωστόσο, εξαρτάται από τη διάθεσή μου. Οφείλω να πω πως τώρα, καθώς μεγαλώνω, νομίζω πως πιο κοντά μου είναι οι «μόρνες».

Ξέρετε να χορεύετε; Ποιο είδος μουσικής μπορεί να σας παρασύρει στο χορό;

Ναι, ξέρω να χορεύω. Μ’ αρέσει η μουσική με ρυθμό. Τώρα είμαι σχετικά ήσυχη αλλά όταν ήμουν νέα…

Ποια είναι η γνώμη σας για την επόμενη γενιά της «μόρνα»; Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες τους οποίους πιστεύετε περισσότερο και ποιοι είναι πιο αντιπροσωπευτικοί του είδους;

Οι νέοι σήμερα προτιμούν την μοντέρνα μουσική και πολλοί νέοι τραγουδιστές ακολουθούν αυτόν τον δρόμο, αλλά υπάρχουν ακόμη κάποιοι που τραγουδούν «μόρνα», έτσι πιστεύω ότι η παραδοσιακή μας μουσική θα συνεχίσει να υπάρχει.

Τι είδους μουσική ακούτε κατά τον ελεύθερο χρόνο σας; Ποιοι είναι οι μουσικοί που θαυμάζετε;

Απ’ όταν ήμουν νέα είχα τους αγαπημένους μου καλλιτέχνες όπως η Αμαλία Ροντρίγκες, η Εντίθ Πιάφ, ο Νατ Κινγκ Κόουλ, ο Σαρλς Ασναβούρ, ο Φρανκ Σινάτρα, ο Χούλιο Ιγκλέσιας και άλλους. Τι υπέροχες φωνές!

Επίσης, συμμετέχετε σε διάφορες αγαθοεργίες όπως το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης των Ηνωμένων Εθνών και σε έναν άλλον οργανισμό ο οποίος βοηθά τα παιδιά στο Πράσινο Ακρωτήρι, να λαμβάνουν μουσική εκπαίδευση. Είναι αυτός ένας τρόπος για να επιστρέψετε ένα μέρος από την καλοσύνη που έχετε δει και δεχθεί στη ζωή σας;

Ναι, είναι. Πάντα μου άρεσε να βοηθάω ανθρώπους ακόμη κι αν δεν είχα χρήματα, απ’ όταν ήμουν μικρή. Τώρα ο Θεός με βοηθάει έτσι ώστε να μοιράζομαι περισσότερα με τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη.

Καθώς είστε η πιο γνωστή μουσικός και τραγουδίστρια από το Πράσινο Ακρωτήρι, ποιο θα ήταν το μήνυμα που θα θέλατε να διαμηνύσετε στον κόσμο εκ μέρους της χώρας σας;

Θα ήθελα να επικοινωνήσω τον πολιτισμό μου μέσω της μουσικής μου.

Σήμερα, στα 69 σας χρόνια, τι σημαίνει για εσάς ευτυχία;

Ευτυχία είναι να είμαι υγιής και να χαίρομαι τη ζωή με την οικογένειά μου.

Μετά από τέσσερις δεκαετίες γεμάτες συναυλίες και περιοδείες, μετά από 11 άλμπουμ και 3 Βραβεία Grammy, ποια είναι η πιο σπουδαία εμπειρία που έχετε αποκομίσει κατά τη διάρκεια της μουσικής σας καριέρας;

Είναι το Grammy. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι είχα κερδίσει ένα τέτοιο βραβείο.

Είχατε μία περιπετειώδη χρονιά, όσον αφορά στην υγεία σας αλλά επιστρέψατε πολύ σύντομα στην ενεργό δράση. Τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίσατε σας έκαναν να αλλάξετε την οπτική σας για την ζωή ή τις προτεραιότητές σας;

Όχι. Είμαι ευτυχής που γύρισα πίσω τόσο σύντομα. Νιώθω υγιής και έτσι μπορώ να συνεχίσω να κάνω τους ανθρώπους χαρούμενους με τη μουσική μου.

Η ζωή σας είναι ένα υπέροχο ταξίδι, και παρότι ξεκίνησε δύσκολα, σήμερα είστε μία σταρ της μουσικής σε εθνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Τι άλλο περιμένετε από τη ζωή και τι εύχεστε να σας επιφυλάσσει το μέλλον;

Έχω αρκετά για να είμαι ευτυχισμένη. Εύχομαι να συνεχίσω να είμαι υγιής, με πολλή πολλή ενέργεια στην σκηνή για πολύ καιρό ακόμη.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το καλοκαίρι και για την επόμενη χρονιά; Ίσως ετοιμάζετε κάποιο δίσκο;

Το καλοκαίρι θα είμαι σε περιοδεία. Ετοιμάζω ένα νέο άλμπουμ αλλά δε γνωρίζω ακόμη πότε θα είναι έτοιμο.

Η Ελλάδα περνά μία δύσκολη περίοδο με πολλά οικονομικά προβλήματα και πολλοί Έλληνες μεταναστεύουν σε άλλες χώρες. Καθώς έχετε αντιμετωπίσει κι εσείς παρόμοια προβλήματα μπορείτε να μας δώσετε μία ευχή για το μέλλον;

Θα έρθουν καλύτερες μέρες. Να είστε χαρούμενοι!

Απολαύστε την: