Ψυχολογία: Τα νεογέννητα καταλαβαίνουν τα πάντα

Όταν μιλάμε τρυφερά πάνω από την κούνια τους, εκείνα αντιλαμβάνονται πολλά περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε. Μια Γαλλίδα ψυχαναλύτρια αναλύει τί πρέπει να τους λέμε.

Ο συγγραφέας του μικρού Πρίγκιπα, ο Αντουάν ντε Σεν Εξιπερί, γράφει στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου ότι «οι μεγάλοι δεν καταλαβαίνουν τίποτε από μόνοι τους. Είναι κουραστικό για τα παιδιά να προσπαθούν διαρκώς να τους εξηγούν τα πράγματα». Ίσως εδώ κρύβεται μια μεγάλη αλήθεια, αφού η κορυφαία Γαλλίδα ψυχαναλύτρια και παιδοψυχολόγος Mιριάμ Σεζέ, συγγραφέας του οδηγού Talking to Babies: Psychoanalysis on a Maternity Ward (Mιλώντας στα μωρά: ψυχανάλυση στο θάλαμο του μαιευτηρίου, εκδ. Beacon Press), αναλύει όχι απλώς τη σημασία της λεκτικής επικοινωνίας με τα νεογέννητα, αλλά και τι ακριβώς πρέπει να τους λέμε… Γιατί μπορεί να είναι μικρά, όμως δεν είναι καθόλου ανόητα!

Οκτώ πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε πριν ξεκινήσουμε να τους μιλάμε:

1. «Ναι, πρέπει να επικοινωνούμε μαζί τους, γιατί, σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές μελέτες, τα μωρά επεξεργάζονται υποσυνείδητα τις πληροφορίες τις οποίες τους παρέχουμε. Όμως χρειάζονται να ακούνε λέξεις και φράσεις που σχετίζονται με τον κόσμο τους, δηλαδή τα βιώματα τα οποία είχαν κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ζωής και είναι αποθηκευμένα στη μνήμη τους», εξηγεί η ειδικός. Είναι άλλωστε αποδεδειγμένο ότι το έμβρυο, ενωμένο σωματικά και ψυχικά με τη μητέρα, μοιράζεται τις ιδέες και τις εμπειρίες της.

2. Για τη Γαλλίδα ειδικό υπάρχει άμεση επικοινωνία μητέρας-μωρού ακόμα και στο συναισθηματικό πεδίο. Τις πρώτες ημέρες της ζωής τους τα βρέφη μπορούν και κατανοούν πώς αισθάνεται η μητέρα τους – θετικά ή αρνητικά. Μόλις ένα νεογέννητο νιώσει πως η μαμά του υποφέρει, εκφράζει τα συναισθήματά του με κλάμα ή γκρίνια, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις διαταράσσονται οι βασικές του λειτουργίες, όπως είναι ο ύπνος, το φαγητό και η πέψη.

3. Είναι σημαντικό όχι μόνο να μιλάμε αόριστα στα μωρά, αλλά να τους λέμε και αλήθειες. Αν και δεν μπορούμε να συζητάμε για όλα όσα μας απασχολούν ή συμβαίνουν στην οικογένεια, οφείλουμε να τα πληροφορούμε για κάποια πράγματα που αφορούν το σπίτι στο οποίο ζουν. Όσο πιο γρήγορα αποκτήσει σαφή εικόνα της ύπαρξής του, τόσο το καλύτερο.

4. Δεν πρέπει να κρύβουμε τα προβλήματα που μας προκαλούν θλίψη. Αν, για παράδειγμα, μια μητέρα έχασε πρόσφατα κάποιον από τους γονείς της, οφείλει να ενημερώσει το μωρό της: «Ο πατέρας μου έφυγε και δεν θα μπορέσεις να τον γνωρίσεις. Είμαι στενοχωρημένη. Δεν φταις εσύ γι’ αυτή τη σημαντική απώλεια». Έτσι, τονίζει η παιδοψυχολόγος, τα βρέφη αναπτύσσονται περισσότερο αρμονικά αρκεί να είναι ξεκάθαρο ότι η λύπη της μαμάς τους δεν οφείλεται στη δική τους παρουσία.

5. «Μιλώντας στο παιδί το βοηθάτε να κατανοήσει καλύτερα το περιβάλλον του. Αν πρόκειται να λείψετε για λίγο από το σπίτι, καλό είναι να του το πείτε. Ενημερώστε το γι’ αυτό που θα συμβεί, για το λόγο που θα γίνει και πόσο θα διαρκέσει», υποστηρίζει η Μιριάμ Σεζέ και συμπληρώνει: «Για παράδειγμα, πείτε του: «Έχει έρθει μια νταντά που ελπίζω να σου αρέσει κι εγώ θα επιστρέψω σε πέντε ώρες». Μπορεί το μικρό να μην κατανοεί την έννοια του χρόνου, αλλά αν δεν του πούμε κάτι, θα αρχίσει να νιώθει ανασφάλεια. Ουσιαστικά θα ζει στο «κενό» και θα περιμένει με αγωνία τη μαμά του να γυρίσει, όπως διευκρινίζει η Γαλλίδα ειδικός.

6. Τα μωρά είναι πολύ ευαίσθητα στη μουσικότητα της φωνής, γι’ αυτό «κάθε φορά που θέλετε να τους μάθετε πράγματα, για παράδειγμα, να τα βοηθήσετε να μιλήσουν ή να αναγνωρίσουν το σώμα τους, καλό είναι να χρησιμοποιείτε μια υψηλή σε τονικότητα, μελωδική και ίσως λίγο δραματοποιημένη φωνή. Οι προτάσεις σας να είναι σύντομες και τα λεξιλόγιο απλό. Η μελωδική φωνή τραβάει την προσοχή των βρεφών και μετατρέπει τη μάθηση σε διασκέδαση.  Όμως, προσοχή! Όταν λέμε απλό λεξιλόγιο, δεν εννοούμε χαζό ή ανόητο. Επίσης η μελωδική φωνή δεν είναι κατάλληλη για όλες τις περιπτώσεις. Αποφύγετέ τη για ένα θέμα σοβαρό που αφορά τους γονείς ή τα αδέλφια του, αφού στο υποσυνείδητό του καταγράφονται όλες οι πληροφορίες», επισημαίνει η Μιριάμ Σεζέ στο βιβλίο της.

7. «Μιλήστε του για πράγματα που το ενδιαφέρουν άμεσα. Η σεξουαλική σας ζωή και τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε στο γραφείο σίγουρα δεν το αφορούν καθόλου…», τονίζει η συγγραφέας και συμπληρώνει: «Ωστόσο αν νιώσετε την ανάγκη να του μιλήσετε για τις αγωνίες που περνάτε στο γραφείο, πρέπει να είστε σύντομη εξηγώντας ότι δεν είστε αναστατωμένη εξαιτίας του, αλλά λόγω της δουλειάς σας, χωρίς να επεκταθείτε σε λεπτομέρειες».

8. Μην σχολιάζετε ακατάπαυστα όσα κάνετε, επειδή νιώθετε εγκλωβισμένες στο σπίτι μαζί του και δεν έχετε κάποιον άλλον να μιλήσετε. Το πιο σημαντικό είναι να κάνετε μικρές παύσεις για να δίνετε στο μωρό σας το χρόνο να αντιδρά με τον τρόπο του. Συνήθως τα βρέφη γέρνουν ελαφρώς το κεφάλι στο πλάι ως απάντηση σε όσα ακούνε. Γι’ αυτό προτού συνεχίσετε, περιμένετε πρώτα να δείτε αυτή την κίνηση.