Οι άνθρωποι με ήθος, είναι αυτοί που έχουν έντονα ανεπτυγμένο μέσα τους το αίσθημα δικαίου.

Το να βλέπεις μια γάτα ν’ αρπάζει τεχνηέντως το φαγητό μιας άλλης γάτας και να φεύγει τρέχοντας, είναι μια εικόνα συνηθισμένη και συνήθως χαριτωμένη. Απ’ την άλλη πλευρά, η αντίστοιχη σκηνή, με έναν άνθρωπο ν’ αρπάζει το φαγητό από έναν άλλον άνθρωπο, είναι σίγουρα κατακριτέα.

Η διαφορά ανάμεσα σε μια γάτα και σ’ έναν άνθρωπο, είναι πως ο δεύτερος (θεωρητικά πάντα), δεν λειτουργεί κατά κύριο λόγο με το ένστικτο, αλλά με το μυαλό. Ένα χαρακτηριστικό του ανθρώπινου μυαλού λοιπόν, είναι ότι μας δίνει τη δυνατότητα επιλογής, αντίθετα με το ένστικτο που λειτουργεί αυτόματα, με μόνο στόχο την επιβίωση, ανεξάρτητα αν η όποια πράξη γίνεται εις βάρος άλλων. Μάλλον δεν είναι τυχαίο, πως σε κάποιες παροιμίες, που δείχνουν πως λειτουργεί η κοινωνία σήμερα, χρησιμοποιούνται ζώα. «Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό!» ή «Ή θα γίνεις λύκος και θα τους φας ή θα παραμείνεις πρόβατο και θα σε φάνε» λένε…

Η εικόνα του να αρπάζει ένας άνθρωπος το φαγητό του άλλου και να φεύγει τρέχοντας σαν γάτα, ίσως φαντάζει εξωπραγματική, όμως επί της ουσίας αυτό ακριβώς δεν κάνουμε οι άνθρωποι; Θέλουμε να αποκτήσουμε! Χρήμα, δόξα, εξουσία… Θέλουμε να αποκτήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα κι όσο πιο εύκολα το καταφέρουμε, τόσο καλύτερα. Τι σημασία έχει αν το κάνουμε με λίγο άδικο ή ακόμη κι ανήθικο τρόπο; Σημασία έχει να επιτύχουμε το στόχο μας! Με όποιο κόστος! Λειτουργώντας όμως έτσι, βάση ενστίκτου δηλαδή, εξισώνουμε τη συμπεριφορά μας μ’ αυτή των ζώων.

Δυστυχώς τέτοιες πρακτικές, είναι παραπάνω από συνηθισμένες σήμερα κι αυτό δείχνει ξεκάθαρα γιατί η κοινωνία μας, αντί για κοινωνία έλλογων ανθρώπων έχει μετατραπεί σε ζούγκλα. Μια ζούγκλα που ξεκινάει απ’ τις πολύ μικρές ηλικίες, απ’ τις σχολικές ακόμη αίθουσες. Τι είναι εξάλλου το bullying, για το οποίο τόσος λόγος γίνεται; Προσπάθεια επιβολής στον πιο αδύναμο, με σκοπό να κερδίσει ο θύτης θαυμασμό, φήμη ή οτιδήποτε άλλο, αυτό δεν είναι; Κάποιος μπορεί να κοιτάξει αποτροπιασμένος τέτοιες πράξεις και να κουνήσει αποδοκιμαστικά το κεφάλι του, δευτερόλεπτα όμως αργότερα θα ουρλιάξει στον υφιστάμενό του, απειλώντας τον με απόλυση αν δεν υπακούει στους δικούς του κανόνες. Δυο βήματα πιο πέρα, θα γίνει μάρτυρας μια τρομερής αδικίας κι από φόβο ή απλό «στ@ρχιδiσμό», δεν θα αντιδράσει. Και λίγο πιο κάτω, εκεί που θα βρεθεί μπροστά σε κάποιον που βρίσκεται σε αδύναμη θέση, αντί να του δώσει το χέρι να τον σηκώσει, θα απλώσει το χέρι του και θα του κλέψει όσα μπορεί! Και μετά απ’ όλα αυτά, θα πιάσει τα παιδιά του απ’ το χέρι και θα τα πάει στο σχολείο, περπατώντας περήφανος για τις ηθικές αξίες που τους μεταλαμπαδεύει…

Λένε πως σήμερα δεν υπάρχουν άνθρωποι με ήθος. Μα αλήθεια, τι είναι ήθος; Ήθος είναι η εσωτερική μας ανάγκη να είμαστε δίκαιοι, τίμιοι και συμπονετικοί, χωρίς να μας ενδιαφέρει πώς αυτό εξωτερικεύεται. Χωρίς να μας ενδιαφέρει πώς φαινόμαστε στους άλλους. Το ήθος εξάλλου, έχει ενδογενή κίνητρα. Οι άνθρωποι με ήθος, είναι αυτοί που έχουν έντονα ανεπτυγμένο μέσα τους το αίσθημα δικαίου. Είναι εκείνοι που ανεξάρτητα απ’ τις εποχές στις οποίες ζουν, δεν προδίδουν το μέσα τους, για να ωραιοποιήσουν το έξω τους. Είναι αυτοί που δεν θα αδικήσουν, αλλά ταυτόχρονα κι αυτοί που θα σταθούν σαν ασπίδα μπροστά σε κάποιον που αδικείται, ακόμη κι αν δεν έχουν προσωπικό όφελος. Είναι εκείνοι, που δεν θα διστάσουν να συγκρουστούν με κάποιον που μπορεί να είναι ισχυρότερος, αν δουν ότι συμπεριφέρεται ανήθικα σε κάποιον ανίσχυρο. Είναι αυτοί που φέρονται με ήθος, όχι γιατί φοβούνται μην τους «πιάσουν», αλλά γιατί η συνείδησή τους δεν τους επιτρέπει να φερθούν διαφορετικά. Είναι εκείνοι που επιλέγουν να διαχωρίσουν τη συμπεριφορά τους απ’ αυτή των ζώων!

Λένε πως σήμερα ισχύει το «Ο θάνατός σου – Η ζωή μου». Πρεσβεύοντας όμως κάτι τέτοιο, μάλλον πηγαίνουμε πολύ πίσω την εξέλιξη του είδους μας κι αν σκεφτούμε πως ως άνθρωποι έχουμε την επιλογή να λειτουργούμε διαφορετικά, αυτόματα κατατασσόμαστε πολύ χαμηλότερα απ’ τα ζώα! Πόσο λυπηρό!

Ήθος. Ας αναλογιστούμε πόσο δύσκολη μπορεί να είναι μια λέξη που φτιάχνεται από μόνο 4 γράμματα!

Της Κικής Γιοβανοπούλου