Ό,τι δίνεις, παίρνεις. Ό,τι κάνεις, θα το πάθεις.

Χαρακτήρας, προσωπικότητα, συμπεριφορά. Συγχέουμε αυτές τις τρεις έννοιες και κάνουμε το λάθος να θεωρούμε τη συμπεριφορά απόρροια των άλλων δύο. Κι όμως η συμπεριφορά δεν έχει ποτέ να κάνει με τον κάτοχό της αλλά με τον απέναντί της, δημιουργός της είναι πάντα ο αποδέκτης της. Φερόμαστε ανάλογα με το πώς μας φέρονται ή μάλλον έτσι θα έπρεπε να πράττουμε. Η συμπεριφορά δεν είναι ρούχο έτοιμο αλλά ένα κομμάτι ύφασμα που κόβεται και ράβεται πάνω σε αυτόν που θα το φορέσει. Συμπεριφορά στα μέτρα του εκάστοτε παραλήπτη.

Η ζωή έχει την τάση να επιστρέφει συμπεριφορές, λένε, κι είναι ό,τι πιο ουτοπικό και βλακωδώς αισιόδοξο έχω ακούσει. Η ζωή, η μοίρα, το κάρμα κι όπως αλλιώς έχεις ονομάσει την αδράνεια και τη δειλία σου δεν επιστρέφει τίποτα αν δεν κουνηθείς εσύ. Ευγένεια στην ευγένεια, χαμόγελο στο χαμόγελο και καλές πράξεις στους θετικούς ανθρώπους. Και στους αρνητικούς, στους αχάριστους, στους αλαζόνες, στους τοξικούς, τους υποκριτές, τους χαιρέκακους; Κι εκεί ευγένεια, χαμόγελο κι όμορφες πράξεις; Κι εκεί υπομονή και κατανόηση; Τέτοια περίπτωση καραμπινάτου μαζοχισμού; Για να συνεννοηθείς με τους ανθρώπους πρέπει να μιλάς τη γλώσσα τους.

Οι θρασείς κι οι αχάριστοι, οι σκάρτοι χαρακτήρες, δεν καταλαβαίνουν από ανωτερότητες, σεβασμό και καλούς τρόπους. Δε σε σέβονται, σε υποτιμούν και σε πατάνε. Αυτός που τα έχει καλά με όλους είναι μονάχα εκείνος ο άνθρωπος που δεν έχει προσωπικότητα. Χίλιες φορές προτιμότερη μια ειλικρινής αντιπάθεια παρά μια προσποιητή συμπάθεια, με τα προβαρισμένα της χαμόγελα να φωνάζουν από μακριά. Πήξαμε στα θρασύδειλα ατομάκια που καμαρώνουν στα κρυφά για την κακία τους κι ανοίγουν λάκκους ενώ μπροστά μας χαρίζουν ερμηνείες κάτω του μετρίου ενσαρκώνοντας το ρόλο του «φίλου». Αυτό το σύμπαν δεν ξέρω αν έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα δικαιοσύνης, ξέρω όμως πως επιβάλλει μια ισορροπία που θες-δε θες θα τη χτίσεις μαζί του. Όσοι πλήγωσαν, θα πληγωθούν κι όσοι πόνεσαν, θα πονέσουν.

Όχι από αόρατα πνεύματα, κισμέτ και λοιπά μυθικά πλάσματα, αλλά απ’ τις ίδιες τις συμπεριφορές τους. Ό,τι κάνεις, θα το πάθεις, έτσι μεταφράζω εγώ το ό,τι δίνεις, παίρνεις. Εξάλλου ο ορισμός της ηθικής είναι πολύ απλός, τόσο όσο μια συμβουλή σε πιτσιρίκι νηπίου. Μην κάνεις ό,τι δε θες να σου κάνουν. Κι ό,τι κάνεις, να είσαι έτοιμος να το πάθεις. Γιατί στους ανθρώπους χαρίζουμε τις συμπεριφορές τους. Να εύχεσαι ό,τι εύχονται για ‘σένα, στο διπλάσιο. Να κάνεις ό,τι σου κάνουν και λίγο παραπάνω. Κι αν θέλεις όμορφες συμπεριφορές, φρόντισε να τις αποκτήσεις εσύ πρώτος. Να φερθείς καλά για να σου φερθούν καλύτερα κι αν φερθείς σκάρτα να περιμένεις κι ανάλογη αντίδραση.

Ο,τι σπέρνεις, θερίζεις. Αν οι σχέσεις είναι δούναι και λαβείν, ισορροπία είναι ακριβώς αυτό. Να σπέρνεις ενδιαφέρον, αγάπη κι εκτίμηση κι από ένα σπόρο να παίρνεις ολόκληρο δέντρο. Να σπέρνεις υποκρισία, αδιαφορία και κακία κι αν δε λαμβάνεις αυτά, να λαμβάνεις έστω απόσταση. Κι αν οι σχέσεις είναι συναλλαγές, το πιο δίκαιο είναι πως αν το προϊόν είναι ελαττωματικό, είναι στο χέρι σου να το πληρώσεις με πλαστά νομίσματα. Κι άφησε τον αληθινό πλούτο, το χαμόγελο και την αγάπη μόνο για εκεί που αξίζουν.