Η Κρακοβία είναι ένα σύγχρονο παραμύθι

Το ταξίδι στην Κρακοβία δεν ήταν στα σχέδιά μας εξαρχής. Ο ευσεβής μας πόθος ήταν να πάμε στην Κοιλάδα Έμενταλ, στην Ελβετία, αλλά μετά από μια σύντομη έρευνα το κόστος της εκδρομής αποδείχτηκε δυσβάσταχτο. Αποφασίσαμε λοιπόν να πάμε στην Κρακοβία και μάλιστα οδικώς, δοκιμασία, η οποία τώρα που υπάρχουν φτηνά αεροπορικά εισιτήρια είναι περιττή.

Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμενα πολλά –η Πολωνία ως προορισμός δε μπορώ να πω ότι με γοήτευε. Η επιφύλαξη μετατράπηκε σε ενθουσιασμό, λίγα μόνο λεπτά μετά την άφιξή μας στην πόλη, μια πόλη που το πλούσιο παρελθόν της ήταν ορατό σε κάθε γωνιά και που η Unesco περιέλαβε στον πρώτο κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς, το 1978. Η ίδρυση της Κρακοβίας χρονολογείται από τον 7ο αιώνα, όταν ο Πρίγκιπας Κρακ, σύμφωνα με τον θρύλο, σκότωσε τον δράκο που λυμαινόταν την περιοχή και περιτείχισε το «φιλέτο» πάνω από τον ποταμό Βιστούλα. Εννοείται, φυσικά, ότι στην πόλη έδωσε το όνομά του. Από το 1038 μέχρι το 1596 ήταν η πρωτεύουσα του βασιλείου της δυναστείας των Πιαστ, οι οποίοι κυβερνούσαν τη χώρα από το Κάστρο του Wawel.

Η Κρακοβία είναι η μόνη πόλη της Πολωνίας που δεν καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς σώθηκε την τελευταία στιγμή από τον Κόκκινο Στρατό, που ανάγκασε τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής να αποχωρήσουν.

Μια και το ξενοδοχείο μας, χωρίς να το έχουμε πάρει χαμπάρι εκ των προτέρων, ήταν ακριβώς απέναντι από τον μεγαλοπρεπή Λόφο Wawel όπου δεσπόζουν ένα κάστρο και ένας καθεδρικός, ξεκινήσαμε την περιήγησή μας από εκεί. Ο Καθεδρικός του Wawel είναι έργο του 14ου αιώνα και θεωρείται ένα από τα σύμβολα της Πολωνίας. Εδώ λάμβανε χώρα επί τέσσερις αιώνες η στέψη και η ταφή των βασιλιάδων της, ακόμα και μετά τη μεταφορά της πρωτεύουσας στη Βαρσοβία. Εκατό βασιλιάδες και βασίλισσες έχουν ταφεί στον καθεδρικό -καθώς και ο πρόεδρος της Πολωνίας Λεχ Κατσίνσκι, που σκοτώθηκε το 2010 σε αεροπορικό δυστύχημα- αλλά προσωπικά με συγκίνησε περισσότερο το Παρεκκλήσιο του Σιγισμούνδου (1539) στη νότια πλευρά του ναού, που θεωρείται το πιο όμορφο κτίριο αναγεννησιακού ρυθμού της Πολωνίας.

Στην είσοδο του Καθεδρικού μην ξεχάσετε να υψώσετε το βλέμμα για να δείτε τα οστά του Smok Waweleski, του κακού δράκου που απαιτούσε τη θυσία μιας νεαρής γυναίκας κάθε μήνα, μέχρι που τον εξόντωσε, δίνοντάς του να φάει μια προβιά αρνιού παραγεμισμένη με θειάφι, ο Πρίγκιπας Κρακ. Τα κόκκαλα κρέμονται δεμένα με αλυσίδες κι αν δεν πιστεύετε στα παραμύθια, τότε θα υιοθετήσετε την άποψη των παλαιοντολόγων ότι ανήκουν σε μαμούθ.

Το αλατωρυχείο της Wielizka, που απέχει μόλις 15 χιλιόμετρα από την Κρακοβία, είναι ένα μοναδικό φυσικό αξιοθέατο και συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο, που εκτός από το ορυχείο συρρέουν για να θαυμάσουν και μια σειρά από αντικείμενα που είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένα από αλάτι.

Το Κάστρο του Wawel είναι εντυπωσιακό και οι περισσότεροι κατευθύνονται προς τις Βασιλικές Αίθουσες και τα Ιδιαίτερα Βασιλικά Διαμερίσματα, ενώ -όπως κάθε κάστρο που σέβεται τον εαυτό του- διαθέτει Οπλοστάσιο και Θησαυροφυλάκιο. Αυτό που θυμάμαι έντονα, ωστόσο, είναι τα βασιλικά ενδύματα που μπορεί να δει ο επισκέπτης. Πρόκειται για ρούχα τεραστίων διαστάσεων που προκαλούν απορία για το μέγεθός τους. Η απάντηση που πήραμε, όταν ρωτήσαμε έναν από τους φύλακες, ήταν ότι οι βασιλιάδες φορούσαν υπερμεγέθη ρούχα για να φαίνονται πιο ισχυροί και να έχουν μεγαλύτερο κύρος. Φαίνεται τελικά ότι σε αυτήν την περίπτωση πίστευαν ότι τα ράσα κάνουν τον παπά.

Η καρδιά της Παλιάς Πόλης είναι η Rynek Glowny, η μεγαλύτερη πλατεία μεσαιωνικής πόλης στην Ευρώπη. Στο κέντρο της δεσπόζει η αναγεννησιακή Αίθουσα των Ιματίων του 16ου αιώνα, η οποία τώρα στο ισόγειό της στεγάζει μια μεγάλη αγορά έργων χειροτεχνίας, που δύσκολα θα σας αφήσουν ασυγκίνητους. Αφού προμηθευτείτε μικροδωράκια, ανεβείτε και στον πρώτο όροφο όπου βρίσκεται η Γκαλερί της Πολωνικής Ζωγραφικής του 19ου αιώνα. Δυτικά της Αίθουσας των Ιματίων θα δείτε και τον Πύργο του Δημαρχείου, έργο του 15ου αιώνα, ο οποίος διαθέτει εξαιρετική θέα, αν αντέχετε το ανέβασμα. Απέναντι στον πύργο καθίσαμε να πιούμε τον πρώτο μας καφέ, τον οποίο συνοδεύσαμε με γλυκά, που μας έφεραν σε πανέμορφες πορσελάνες. Όλα θα ήταν ιδανικά, αν φεύγοντας δε διαπιστώναμε ότι ο νεαρός που μας εξυπηρέτησε, έγινε έξαλλος επειδή δεν αφήσαμε φιλοδώρημα και ξέσπασε στον κατάλογο του café. Ηθικό δίδαγμα: στην Πολωνία το φιλοδώρημα δεν συμπεριλαμβάνεται στον λογαριασμό, όπως στην Ελλάδα, και πρέπει οπωσδήποτε να αφήνεις. Επιστρέψαμε την επόμενη μέρα και επανορθώσαμε.

Στην πλατεία βρίσκεται και ο Ναός της Παναγίας που χρονολογείται από τον 14ο αιώνα και διαθέτει μια καταπληκτική Αγία Τράπεζα, έργο του διάσημου Γερμανού γλύπτη Veit Stoss. Κάθε ώρα ακούγεται ο ήχος μιας σάλπιγγας από τον ψηλότερο πύργο του Ναού και το σάλπισμα αυτό είναι το μουσικό σύμβολο της πόλης. Η μελωδία αποτελείται από πέντε νότες που κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα προειδοποιούσαν για επερχόμενο κίνδυνο και σταματά απότομα για να συμβολίσει τη στιγμή που, κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα, το βέλος ενός Τατάρου τοξότη διαπέρασε το λαιμό του σαλπιγκτή. Αυτήν την ιστορία θεώρησα σκόπιμο να διηγηθώ στην παρέα μου μόλις ακούστηκε η μουσική, με αποτέλεσμα ένα πεντάχρονο κοριτσάκι να ξεσπάσει σε κλάματα, νομίζοντας ότι μόλις σκότωσαν τον σαλπιγκτή. Από αυτήν την εκδρομή φοβάμαι ότι είναι η πιο έντονη ανάμνηση που έχει και την χρωστάει εξ ολοκλήρου σε μένα.

Η Παλιά Πόλη περπατιέται ολόκληρη και σε ταξιδεύει στον χρόνο, αφού είναι αναλλοίωτη. Γοτθικά, μπαρόκ και αναγεννησιακά κτίρια είναι το ένα πιο όμορφο από το άλλο. Υπέροχη είναι και η βόλτα που μπορείς να κάνεις με ιππήλατη άμαξα και μάλιστα αυθεντική, από αυτές που συνήθως συναντάμε στα μουσεία. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας απολαυστικής βόλτας εντοπίσαμε το Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας, το οποίο επισκεφθήκαμε στη συνέχεια, για να διαπιστώσουμε ότι ένας από τους πιο διάσημους φοιτητές που σπούδασαν εκεί ήταν ο Κοπέρνικος, που μάλιστα είχε γεννηθεί στην πόλη. Μέχρι σήμερα η Κρακοβία είναι φοιτητούπολη, για την ακρίβεια έχει 200.000 φοιτητές που αποτελούν σχεδόν το 30% του πληθυσμού της, γεγονός στο οποίο οφείλει τη ζωντάνια και την πολιτιστική της άνθιση. Ο προσεκτικός επισκέπτης δε θα αργήσει να εντοπίσει τα φοιτητικά στέκια, στα οποία αξίζει να καθίσει κανείς, έστω για μια μπύρα. Καλό είναι, ωστόσο, να έχετε στο μυαλό σας ότι αρκετές από τις πολωνικές μπύρες έχουν πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ, πράγμα που αντιληφθήκαμε αφού πρώτα την είχαμε πατήσει.

Την τελευταία ημέρα της εκδρομής είχαμε αποφασίσει να την αφιερώσουμε στο Kazimierz, που οι περισσότεροι το αποκαλούν «εβραϊκή συνοικία». Το Kazimierz ιδρύθηκε το 1335 από τον Βασιλιά Κάζιμιρ τον Μέγα και μέχρι το 1820, οπότε και ενώθηκε με την Κρακοβία, ήταν ανεξάρτητη πόλη. Κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα οι Εβραίοι εκδιώχθηκαν με τη βία από την Κρακοβία και περιορίστηκαν σε ένα μικρό τμήμα του Kazimierz, που χωριζόταν από τη χριστιανική συνοικία με τείχος. Καθώς οι Εβραίοι διώκονταν από τις Ευρωπαϊκές χώρες, όλο και περισσότεροι κατέφευγαν στην εβραϊκή συνοικία του Kazimierz. Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, στην Κρακοβία ζούσαν 65.000 Εβραίοι, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων εκτελέστηκαν, όπως ξέρουν όσοι έχουν δει τη «Λίστα του Σίντλερ», που γυρίστηκε και στο Kazimierz. Σήμερα οι Εβραίοι της Κρακοβίας είναι μόλις εκατό, η εβραϊκή συνοικία όμως βρίσκεται σε εξαιρετική άνθιση. Γκαλερί, μουσεία και μπαράκια συνυπάρχουν με εκκλησίες και συναγωγές –ανάμεσά τους και η Παλαιά Συναγωγή του 15ου αιώνα, που είναι το παλαιότερα εβραϊκό θρησκευτικό κτίριο στην Πολωνία. Καθώς περπατούσαμε στα στενά δρομάκια μας τράβηξε την προσοχή η μουσική που ακουγόταν από ένα πολύ μικρό μπαράκι και διαπιστώσαμε ότι επρόκειτο για μια γυναίκα που τραγουδούσε σεφαραδίτικα τραγούδια με τη συνοδεία ενός ακορντεόν. Μπήκαμε σα μαγεμένοι και καθίσαμε μέχρι το τέλος, ανάμεσα σε ραπτομηχανές και κούκλες ραπτικής και κάτω από κρεμασμένα νυφικά και κουστούμια, μια και ο χώρος στο παρελθόν στέγαζε ένα ραφείο και σχεδόν τίποτα δεν είχε αλλάξει. Η βραδιά αυτή ήταν από τις πιο μαγικές που έχω ζήσει και πραγματικά λυπάμαι που δεν είχαμε ανακαλύψει το Kazimierz νωρίτερα –είναι ό,τι ακριβώς αναζητώ στα ταξίδια μου.

Η Κρακοβία αποδείχτηκε εξαιρετική επιλογή και είναι ένας προορισμός που τον συστήνω ανεπιφύλακτα. Αν και εμείς δεν πήγαμε λόγω άμαχου πληθυσμού, νομίζω ότι μια επίσκεψη στο Άουσβιτς και το Μπιρκενάου είναι εμπειρία ζωής. Το αλατωρυχείο της Wielizka, που απέχει μόλις 15 χιλιόμετρα από την Κρακοβία, είναι ένα μοναδικό φυσικό αξιοθέατο και συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο, που εκτός από το ορυχείο συρρέουν για να θαυμάσουν και μια σειρά από αντικείμενα που είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένα από αλάτι. Ούτε εκεί προλάβαμε να πάμε, οπότε νομίζω ότι πρέπει να ξαναεπισκεφθώ την Κρακοβία, αυτήν τη φορά αεροπορικώς!