H σημασία της αγκαλιάς για τα νεογέννητα και βρέφη.

Η ενδομήτρια ζωή είναι η πρώτη έκφραση της ανάγκης μας να ταυτιστούμε ψυχοσυναισθηματικά με ένα άλλο πλάσμα. Η ψυχική ταύτιση είναι η αρχή της πορείας του προς την «αίσθηση του εαυτού» ως μέρος του σώματος της μητέρας του. Η ύπαρξή του υφαίνεται από τα συναισθήματα που βιώνονται και δημιουργούν το βιωματικό πλαίσιο της ασφάλειας και προστασίας.

Οι καρδιές ταυτίζονται, η μήτρα γίνεται η «λίμνη των συναισθημάτων» και ο αγέννητος άνθρωπος ετοιμάζεται για την πρώτη του έκφραση αυτονομίας: την γέννηση του.

Όλα όσα νιώθει η μέλλουσα μητέρα εισπράττονται από το έμβρυο και αρχίζει μια ψυχοσυναισθηματική διαδικασία που μοιάζει με συγκοινωνούντα δοχεία, όπου το ένα επιδρά και τροφοδοτεί το άλλο.

Το μητρικό ένστικτο είναι η ψυχική σύνδεση ανάμεσα στην μέλλουσα μητέρα και το έμβρυο, που μεγαλώνει, μεταμορφώνεται σε μωρό, κι αρχίζει να εκφράζει την ανάγκη του για επικοινωνία μέσα από την κίνηση. Η επικοινωνία είναι από τις πιο βασικές ανθρώπινες ανάγκες και εκφράζεται πριν ακόμα γεννηθούμε. Αυτός είναι και ο λόγος που το ένστικτο είναι προνόμιο των γυναικών και ιδιαίτερα των γυναικών που βιώνουν την εμπειρία της εγκυμοσύνης, της γέννησης και της μητρότητας.

Η πρώτη μορφή «αποχωρισμού» που βιώνει το αγέννητο πλάσμα είναι η πράξη της γέννησής του. Είναι η πρώτη μορφή εσωτερικής σύγκρουσης, που αφενός ωθεί την ύπαρξη του αγέννητου πλάσματος να αποφασίσει πότε είναι έτοιμο να αποχωριστεί την πρώτη μορφή ψυχοσωματικής «στέγης» (ενδομήτρια ζωή) και αφετέρου είναι η έκφραση της ανάγκης του να βιώσει τον αποχωρισμό που συμβολίζει τη μετάβαση του σε μια καινούργια πραγματικότητα. Είναι μια διαδικασία που αποφασίζεται από τον αγέννητο άνθρωπο και είναι η πρώτη ενστικτώδης έκφραση ανεξαρτησίας. Στη γέννηση μιλάει η ψυχή του καινούργιου ανθρώπου και στη γέννα η ψυχή της μητέρας.

H γέννηση του ανθρώπου δίνει συνέχεια στην εν-συναίσθηση και στην πραγμάτωσή της. Το νεογέννητο είναι πια ένας μικρός άνθρωπος, που χρειάζεται να νιώθει την ικανότητα της μητέρας του να συναισθάνεται τις σωματικές και ψυχικές του ανάγκες. Η εκπλήρωση αυτής της ανάγκης βάζει τη βάση για την εγκαθίδρυση συναισθημάτων που γεννιούνται από την ψυχική σύνδεση μητέρας-νεογέννητου.

Ο αποχωρισμός του μωρού από το σώμα της μητέρας του αναδύει το ένστικτο επιβίωσης που δεν είναι άλλο από το να συνεχίζει να νιώθει συνδεδεμένος με τη μητέρα του, για να επιβιώσει στην καινούργια του πραγματικότητα.

Με το που αποχωριζόμαστε το σώμα της μητέρας μας και γεννιόμαστε, χρειάζεται να αφεθούμε επάνω της, να τη μυρίσουμε να τη νιώσουμε, να τη γνωρίσουμε και να θηλάσουμε. Η πρώτη αίσθηση αποχωρισμού μπορεί να ανακουφιστεί με την πρώτη αίσθηση σύνδεσης, το στήθος και την αγκαλιά της.

Στις πρώτες στιγμές της ζωής μας, στην πρώτη μας επαφή με αυτήν την καινούργια μας πραγματικότητα, η αγκαλιά είναι η έκφραση της αίσθησης και η αφετηρία συναισθημάτων. Το νεογέννητο πλάσμα ζητάει και νιώθει την σύνδεση που βίωνε στην ενδομήτρια ζωή. Η μητρική αγκαλιά είναι η πιο πραγματική και βιωματική μορφή αγάπης, προστασίας, ασφάλειας. Είναι η καλύτερη μορφή σύνδεσης που ανακουφίζει τη μετάβαση από την ενδομήτρια ζωή στην εξωμήτρια.

Τα νεογέννητα και τα βρέφη έχουν τεράστια ανάγκη από την αγκαλιά. Οι υπέροχοι μικροί άνθρωποι, νιώθουν και συναισθάνονται τα πάντα, γιατί χρειάζεται να επιβιώσουν και να συνηθίσουν την καινούργια τους πραγματικότητα.

Η επιβίωση τους πραγματώνεται μέσα από τη μητρική μορφή και η μητέρα χρειάζεται να ανταποκρίνεται άμεσα στις ψυχοσωματικές και ψυχοσυναισθηματικές ανάγκες του μωρού της.

Η άμεση ανταπόκριση δημιουργεί την εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη δημιουργεί την απαραίτητη προσκόλληση και η προσκόλληση δίνει το έναυσμα για τη «γέννηση» ενός ψυχικά υγιή μικρού ανθρώπου.

Η αγκαλιά είναι ένας χορός αισθήσεων και συναισθημάτων, μια υπέροχη και βαθιά ανθρώπινη μορφή μη λεκτικής επικοινωνίας, μια έκφραση αγάπης. Μπορεί τα νεογέννητα και βρέφη να μην μπορούν να μιλήσουν, αλλά αυτό δε σημαίνει πως η ψυχή τους δεν έχει λόγο.

Μέσα από την αγκαλιά, το μικρό πλάσμα ενδυναμώνεται, εξελίσσεται ψυχικά, βιώνει εμπιστοσύνη, ανακουφίζεται και έρχεται σε επαφή με την ύπαρξη μέσα από ένα «πλαίσιο» όμορφων συναισθημάτων και σύνδεσης με τον πιο βασικό άνθρωπο στη ζωή του: τη μητέρα του.

Στην παιδική ηλικία ενθαρρύνει και δίνει ώθηση. Κάθε φορά που το παιδί πέφτει (κυριολεκτικά και μεταφορικά) η αγκαλιά το βοηθάει να ξανασηκώνεται στα ποδαράκια του και μαθαίνει να διαχειρίζεται ματαιώσεις.

Είναι δύσκολες οι ματαιώσεις για τα μικρά παιδιά, γιατί έρχονται σε επαφή με επώδυνα συναισθήματα. Η αγκαλιά σε στιγμές απογοήτευσης και άγχους ενδυναμώνει τον μικρό άνθρωπο και βάζει ένα μικρό αλλά πολύ σημαντικό λιθαράκι για την πολυπόθητη αυτοεκτίμηση.

Και μετά έρχεται η ώθηση. Η αίσθηση ότι μπορείς κάθε φορά που πέφτεις να ξανασηκώνεσαι και να συνεχίζεις. Όλες οι προαναφερθείσες εμπειρίες είναι βιωματικές. Χρειάζεται να αισθανθείς, να συνδεθείς και να βιώσεις τα συναισθήματα που γεννιούνται.

Αγκαλιάστε άφθονα και άφοβα τους ανθρώπους της ζωής σας και ειδικά τα παιδιά σας.

Αντιγόνη Συμεωνίδου, Ψυχολόγος-Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια.