20 αποφθέγματα του Κώστα Βάρναλη, ενός ανατρεπτικού, τολμηρού και επίκαιρου διανοητή.

O Κώστας Βάρναλης (14 Φεβρουαρίου 1884 – 16 Δεκεμβρίου 1974) ήταν Έλληνας λογοτέχνης, ποιητής και δημοσιογράφος. Έγραψε ποιήματα, αφηγηματικά έργα, κριτική και μεταφράσεις. Τιμήθηκε το 1959 με το Βραβείο Ειρήνης Λένιν.

Γεννημένος στο Μπουργκάς της σημερινής Βουλγαρίας (Πύργος) και σπουδαγμένος στη Φιλιππούπολη, (Πλόβντιβ) σημαδεύεται ως έφηβος από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Υπηρέτησε στην εκπαίδευση και μάλιστα για κάποια χρόνια στην ανωτάτη Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών.

Σημαντική για την διαμόρφωση της κοινωνικής και παρεπόμενα της ποιητικής συνείδησής του υπήρξε η φοίτηση του στο περίφημο Διδασκαλείο του Δ. Γληνού (σε εποχή που κάτι τέτοιο δεν ήταν ακριβώς αυτονόητο, αφού είχαμε στη παιδεία μεγάλους διωγμούς)

Αλίμονο στον αυτόδουλο πολίτη, που φτασμένος στα έσχατα της απελπισιάς παραδίνεται, για να σωθεί, στο έλεος του Θεού και  στους νόμους των Κλεφτών.

Αχ, πού ‘σαι νιότη που ‘δειχνες πως θα γινόμουν άλλος!

Και πάλι στον αγώνα σκοτωμένοι, αλλ’ όχι νικημένοι

Σκύλος γενού και δάγκανε, άμα θέλεις να ‘σαι κάτι.

Να ιδώ τον κόσμο ανάποδα, τον αδελφό μου ξένο και τον οχτρό αδέλφι μου αδικοσκοτωμένο.

Όταν πεθαίνει βασιλιάς, μη χαίρεσαι λαουτζίκο, Μη λες πως θάν’ καλύτερος ο νυν από τον τέως, Πως θάναι το λυκόπουλο καλύτερο απ’ τον λύκο, Τότε μονάχα να χαρείς: αν θάναι ο τελευταίος.

Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν… Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.

Κι αν είναι ο λάκκος σου πολύ βαθύς, χρέος με τα χέρια σου να σηκωθείς.

Δειλοί μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε ίσως κάποιο θάμα.

Χτες και σήμερα ίδια κι όμοια, χρόνος μπρος, χρόνια μετά… Η ύπαρξή σου σε σκοτάδι όλο πηχτότερο βουτά. Τάχα η θέλησή σου λίγη, τάχα ο πόνος σου μεγάλος; Αχ, πούσαι, νιότη, πούδειχνες πως θα γινόμουν άλλος!

Εδώ ‘ναι η στάχτη ενός λαού, που είταν αιώνια φλόγα.

Άιντε θύμα, άιντε ψώνιο, άιντε σύμβολο αιώνιο αν ξυπνήσεις μονομιάς θα `ρθει ανάποδα ο ντουνιάς.

Φταίει το ζαβό το ριζικό μας! Φταίει ο Θεός που μας μισεί! Φταίει το κεφάλι το κακό μας! Φταίει πρώτ’ απ’ όλα το κρασί!

Την ευτυχία την γνώρισα στο δόσιμο χωρίς μισθό.Την λευτεριά στο σκλάβωμα σ΄ένα ιδανικό σωστό.

Σε θέλουν σκλάβα να χτυπάς, το κούτελο στο χώμα! Χασίσι αν θες μετά χαράς, αλλ’ όχι ελεφτεριά!

Πάντα οι νικημένοι έχουνε τ’ άδικο. Και τ’ άβουλο πλήθος πάει ταχτικά με τους νικητές. Ως τώρα η ιστορία του Κόσμου είναι ιστορία των Νικητών.

Δεν ξέρεις καημένε τη λαϊκή ψυχή. Οι λαοί πιστεύουν πιότερο τ’ αυτιά τους, παρά τα μάτια τους. Πιότερο το μύθο παρά τα γεγονότα. Πιότερο τη φαντασία τους από τη κρίση τους…

Αλλού αν γεννηθείς, αλλού κι αν πας, παντού θα σε χτυπούν, αν δε χτυπάς!

Άμπωνας, θρανίο και γκλομπ, θα δουλεύουν αδερφικά, να χωρίζουν τους πολίτες σε χορτάτους και σε κορόιδα και να ταιριάζουνε τα αταίριαστα με την αρμονία των τάξεων.

Νόμος θα πει θέληση των δυνατών και αδυναμία των άβουλων