Λίμνη Στυμφαλία: Ο παράδεισος έχει όνομα!

Εκλεκτή του μύθου και της Ιστορίας η Στυμφαλία λίμνη. Θεοί και ημίθεοι, βασιλείς και ήρωες και σημαντικοί θνητοί, έζησαν αρμονικά σε τούτη την περιοχή, χιλιάδες χρόνια.

Κομβικό σημείο που ενώνει νευραλγικούς χώρους: Σικυώνα, Ναύπλιο, Νεμέα, Φενεό, Ολυμπία, τις πιο ιστορικές πόλεις της χώρας, αρχαιόθεν. Και όμως, τούτος ο τόπος, από τους πιο όμορφους της Ελλάδας, παραμένει άγνωστος- σχεδόν έρημος κι εγκαταλειμμένος.

Είναι σχεδόν απίστευτο. Αυτή η εξαιρετικού φυσικού κάλλους περιοχή, αυτός ο μοναδικός υδροβιότοπος, απέχει μόλις 140 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Σε μιάμιση, δηλαδή ώρα μπορεί κανείς να ταξιδέψει στο χρόνο και το μύθο, ν’ ακούσει τις κραυγές του Πάνα, τον ήχο από τα βέλη της Αρτέμιδος να διασχίζουν τα πλούσια, πυκνά δάση. Τον Ερμή τον φτερωτό να πετάει στα βουνά που περιβάλλουν τη λίμνη και την περί αυτήν περιοχή (στο όρος Κυλλήνη, λέει η παράδοση, γεννήθηκε ο Ερμής). Εδώ ο Ηρακλής επιτέλεσε έναν από τους άθλους του, εξοντώνοντας τις Στυμφαλίδες Όρνιθες.

Ύδατα ρέουν άφθονα, καταβόθρες, σπήλαια, ορθοπλαγιές κάθετες, μικρά φαράγγια, πλήθος χειμαρρικών ρεμάτων συγκροτούν μια σχεδόν υδάτινη πολιτεία, με λίκνο της το λόφο πάνω στον οποίο βρίσκεται η αρχαία πόλη με την ακρόπολη και τα λείψανα του ναού της Πολιάδος Αθηνάς. Μαγευτικό τοπίο! Πατώντας τ’ αρχαία χώματα στην ακρόπολη και ατενίζοντας τη λίμνη βρίσκεσαι, θέλεις ή όχι, σ’ έναν άλλο χρόνο, σε μια άλλη εποχή. Η αίσθηση τούτη γιγαντώνεται όταν κατεβαίνεις το λόφο και βρίσκεσαι στο αρχαίο στάδιο, στην αρχαία Κρήνη, τα νερά της οποίας εξακολουθούν ν’ αναβλύζουν μέσα από τις αρχαίες κολόνες.

Όλος ο βράχος που βρέχεται από τη λίμνη είναι αρμονικά λαξευμένος. Κερκίδες ζωντανές, ναοί και βωμοί, το ένα από τα δύο σωζόμενα υδραυλικά ρολόγια της χώρας, αρχαίες πέτρες παντού σκορπισμένες θυμίζουν το αρχαίο μεγαλείο και καθρεφτίζουν τη σύγχρονη αδιαφορία και περιφρόνησή μας στην Ιστορία την ίδια. Σύμφωνα με τον Καναδό αρχαιολόγο, καθηγητή Έκτορα Ουίλιαμς, στο υπέδαφος υπάρχουν τα ερείπια μιας, ιπποδάμειου σχεδιασμού, αρχαίας πόλης με οικοδομικά τετράγωνα πλάτους 30 μέτρων και οδούς 6 μέτρων! Η πόλη προστατευόταν από τείχος μήκους 2,3 χιλιομέτρων και πλάτους 3 μέτρων τα λείψανα αυτού του τείχους φαίνονται καθαρά από την ακρόπολη.

Λίγο πριν από τον αρχαιολογικό χώρο στέκεται ο ερειπωμένος ναός, γοτθικής αρχιτεκτονικής, γνωστός ως μονή Ζαρακά. Οι τοίχοι του ναού, κατά μεγάλο μέρος, έχουν χτιστεί από τις κολόνες και τις πέτρες του ναού της Στυμφαλίας Αρτέμιδος (δυστυχώς). Μοναχοί του τάγματος των Κιστερκιανών τον έχτισαν πριν από το 1224, υπακούοντας στις εντολές του ιδρυτή τους Αγ. Βερνάρδου. Πρόκειται για μια τρίκλιτο βασιλική, χωρίς εγκάρσιο κλίτος και χωρίς υπερώα πάνω από τα πλάγια κλίτη, με ορθογώνια απλούστατη κάτοψη καταλήγουσα σε εξέχον τετράγωνο ιερό.

Η λίμνη

Αν και τα νερά έχουν λιγοστέψει επικίνδυνα και τα καλάμια την “πνίγουν”, εξακολουθεί να είναι μαγευτική και συγχρόνως σημαντικός υδροβιότοπος. Μία από τις λίγες ορεινές λίμνες της Πελοποννήσου και η μοναδική ορεινή με έκταση που κυμαίνεται από 3.500 στρέμματα στο τέλος του καλοκαιριού έως και 7.500 την άνοιξη.

Κάποτε οι βάρκες που τη διέπλεαν συγκρούονταν (!) βαρκάρηδες όμως ήσαν όχι μικρά παιδιά και επισκέπτες που την απολάμβαναν, αλλά κυνηγοί, το μένος των οποίων αφάνισε πολλά σημαντικά είδη πουλιών. Σήμερα, υπό την απειλή εξαφάνισης των σπάνιων ειδών ορνιθοπανίδας (λιμναίων, παρυδάτιων, αρπακτικών) και με δεδομένο ότι η λίμνη είναι σταθμός ξεκούρασης μεταναστευτικών πουλιών και τόπος διαχείμασης και αναπαραγωγής παρυδάτιων ειδώνν, χαρακτηρίστηκε (ευτυχώς) Προστατευόμενη Περιοχή και Σημαντική για τα Πουλιά Περιοχή της Ελλάδας (ΣΠΠΕ).

Οι βάρκες πλέον είναι πεταμένες στις όχθες και σαπίζουν, τα καλάμια τις σκεπάζουν, λείψανα υδάτινης μνήμης.

Στο νότιο άκρο της λίμνης υψώνεται το όρος Ολίγυρτος. Στο δυτικό το επιβλητικό, τυλιγμένο στην αχλύν του μύθου το όρος Κυλλήνη με το σπήλαιο όπου γεννήθηκε ο Ερμής ο τρισμέγιστος. Ενταγμένα τούτα τα βουνά στο δίκτυο “Natura 2000”, καθιστούν την περιοχή ακόμη πιο σημαντική από οικολογικής πλευράς. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε συνεργασία με την Περιβαλλοντική εκπαίδευση του νομού και την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, εδώ και κάποια χρόνια διοργανώνουν στη λίμνη τη Γιορτή των Πουλιών, μια όμορφη εμπειρία για μικρούς και μεγάλους.

Το οροπέδιο

Το χαρούμενο σφίξιμο το νιώθεις αμέσως μόλις προσπερνάς το πρώτο χωριό (Καίσαρι), εισεαρχόμενος στο δεύτερο χωριό (Κεφαλάρι) βλέπεις μπροστά σου ν’ απλώνεται το οροπέδιο της Στυμφαλίας και στο βάθος η λίμνη. Το χωριό κείται δεξιά, στις παρυφές της Κυλλήνης. Χτισμένο αμφιθεατρικά. Δεσπόζει στο κέντρο του χωριού, στην όμορφα πλακοστρωμένη πλατεία ο τριών αιώνων τεράστιος πλάτανος, στολίδι και καμάρι των κατοίκων. Στον καύσωνα του καλοκαιριού μαζεύεται στη σκιά του -δροσιά του, όλη η γύρω περιοχή και η πεδινή ακόμη Κορινθία!

Διακόσια μέτρα αριστερά πριν από την είσοδο στο χωριό εξακολουθεί να λάμπει εδώ και αιώνες η πηγή κεφαλάρι.

Πάντα δεξιά του δρόμου (Κιάτο – Σούλι – Κεφαλάρι – Στυμφαλία – Καστανιά – Φε-νεός), τρίτο κατά σειρά, οι Καλλιάνοι, πρωτεύουσα του Δήμου Στυμφαλίας. Αριστερά του δρόμου, προς την πλευρά της Νεμέας κείνται ο Ασπρόκαμπος και το Ψάρι. Στη συνέχεια, δεξιά χαμένα στην Κυλλήνη τα χωριά Μπούζι και Δροσοπηγή (υδατικής ρίζας άπαντα). Ακολουθεί σε τρεις οικισμούς η Στυμφαλία με τη λίμνη της, ο οικισμός Καρτέρι, η Λαύκα και η πανέμορφη Καστανιά με το ελατόδασός της και το “Ξενία” της στην κορυφή. Από ‘κει αγναντεύεις την πίσω πλευρά, το οροπέδιο του Φενεού. Δεξιά και αριστερά βουνά. Είναι σαν να διασχίζεις τη μήτρα του ορεινού αρχαίου και νυν πολιτισμού, προστατευόμενος από βράχια θεούς.

Δροσιστείτε στο μύθο, στις πηγές της, στα ύδατά της. Εμβαπτισθείτε στην ομορφιά.