Τριπλός ισχυρός σεισμός ΤΩΡΑ: Δύσκολη νύχτα

Τρεις ισχυρές σεισμικές δονήσεις σημειώθηκαν ανοιχτά της Σαντορίνης σε διάστημα μιας ώρας. Πρόκειται για σεισμούς υψηλότερους από 4 βαθμούς Ρίχτερ που προκαλούν ανησυχία στους κατοίκους αλλά και στους ειδικούς.

Συγκεκριμένα, στις 20:25 σημειώθηκε δόνηση 4,1 βαθμών Ρίχτερ, 23 χλμ ΝΝΔ της Αρκεσίνης Αμοργού με εστιακό βάθος 13,4 χλμ.

Δύο λεπτά αργότερα, ακολούθησε σεισμός 4,2 βαθμών Ρίχτερ στις 20:27, 21 χλμ ΝΝΔ της Αρκεσίνης με εστιακό βάθμος 12,8 χλμ.

Στη συνέχεια, περίπου μια ώρα αργότερα, ανοιχτά της Ανάφης συνέβη ένας ακόμη ισχυρός σεισμός 4,2 βαθμών Ρίχτερ, με εστιακό βάθος 9,6 χλμ.

Η ανησυχία φουντώνει: Τι θα συμβεί αν εκραγεί το ηφαίστειο της Σαντορίνης;
«Όμως το σημαντικό είναι ότι από την εξέταση που έχουμε κάνει δεν προκύπτει ότι είναι ηφαιστειακοί σεισμοί. Δεν είναι δηλαδή σεισμοί οι οποίοι έχουν σχέση με κάποιες ηφαιστειακές διαδικασίες στο υπέδαφος, κάτω από το ηφαίστειο ή γύρω από το ηφαίστειο. Είναι καθαρά τεκτονικοί σεισμοί, από αυτούς που θα μπορούσαν να γίνουν σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της χώρας», πρόσθεσε.

Πρόσφατα η Guardian είχε φιλοξενήσει αφιέρωμα σχετικά με το ηφαίστειο της Σαντορίνης και τι μπορεί να συμβεί αν ενεργοποιηθεί. Ήταν ήσυχο για σχεδόν 400 χρόνια, αλλά ο Κολούμπος, ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο λίγο έξω από τη Σαντορίνη, δεν κοιμάται, γράφει ο Guardian.

Ένας θάλαμος μάγματος που δεν είχε ανιχνευθεί προηγουμένως γεμίζει σταδιακά με τήγμα, ωθώντας τους ερευνητές να συστήσουν την παρακολούθηση του ηφαιστείου σε πραγματικό χρόνο.

Όπως σημειώνει ο Guardian, την τελευταία φορά που εξερράγη ο Κολούμπος, το 1650, σκότωσε 70 ανθρώπους. «Αλλά η αύξηση του πληθυσμού και ο τουρισμός στη Σαντορίνη σημαίνουν ότι ο αντίκτυπος μιας αντίστοιχης έκρηξης σήμερα θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερος», τονίζει το δημοσίευμα.

Ο Κολούμπος ανήκει στην εξαιρετικά εκρηκτική οικογένεια των ηφαιστείων, που είναι ικανά να δημιουργήσουν μια στήλη έκρηξης ύψους δεκάδων χιλιομέτρων. Είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει τσουνάμι, με την προοπτική αυτή να χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά επικίνδυνη.

Χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνική απεικόνισης -παρόμοια με ένα ιατρικό υπερηχογράφημα- ο Kajetan Chrapkiewicz, από το Imperial College του Λονδίνου, και οι συνεργάτες του εντόπισαν τη συγκέντρωση τήγματος περίπου δύο μίλια κάτω από το ηφαίστειο. Τα συμπεράσματά τους, τα οποία δημοσιεύονται στο περιοδικό Geochemistry, Geophysics, Geosystems, υποδηλώνουν ότι αν και μία έκρηξη δεν επίκειται, το ηφαίστειο αποτελεί σοβαρή απειλή, σημειώνει ο Guardian.

Μια άλλη ομάδα επιστημόνων στο ερευνητικό σκάφος Joides Resolution, τρυπά ιζήματα γύρω από τον Κολούμπο για να διαπιστώσει την ιστορία των εκρήξεων του τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια. Μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες ελπίζουν να κατανοήσουν τις σχέσεις μεταξύ των σεισμών και των ηφαιστείων σε αυτήν την περιοχή και να ερευνήσουν την επίδραση της αλλαγής της στάθμης της θάλασσας στο μέγεθος και τη συχνότητα των εκρήξεων.

Τα μυστικά του βυθού
Η Σαντορίνη αποτελεί μέρος του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, το οποίο είναι από τα σημαντικότερα ηφαιστειακά πεδία στην Ευρώπη και έχει γνωρίσει πάνω από 100 εκρήξεις τα τελευταία 400.000 χρόνια.

Το πιο ενεργό υποθαλάσσιο και δυνητικά επικίνδυνο ηφαίστειο της Ανατολικής Μεσογείου, ο Κολούμπος (ή το Κολούμπο), βρίσκεται πέντε μίλια βορειοανατολικά της Σαντορίνης και αποτελεί μέρος του ίδιου ηφαιστειακού συστήματος.

Βυθισμένο στο Αιγαίο Πέλαγος, ο Κολούμπος είναι ήσυχος εδώ και σχεδόν 400 χρόνια, αλλά δεν «κοιμάται». Την τελευταία φορά που εξεράγη, το 1650, σκότωσε 70 ανθρώπους και προκάλεσε τσουνάμι ύψους 40 μέτρων. Καταγράφηκαν ισχυροί σεισμοί και μετασεισμοί, μαζί με τοξικά αέρια και καπνούς.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η έκρηξη του Κολούμπου θα μπορούσε να προκαλέσει όλεθρο. Μερικές από τις μεγαλύτερες ωκεανογραφικές αποστολές του κόσμου έχουν επισκεφθεί το ηφαίστειο και η παρακολούθηση έχει αυξηθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Ένα από τα μεγαλύτερα αμερικανικά ερευνητικά σκάφη, το JOIDES Resolution, ταξίδεψε στη Σαντορίνη για την πρώτη του αποστολή στη Μεσόγειο μεταξύ Δεκεμβρίου 2022 και Φεβρουαρίου 2023.

Η Εύη Νομικού, γεωλογική ωκεανογράφος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, συμμετέχει σε κάθε αποστολή στη γενέτειρά της, τη Σαντορίνη, τα τελευταία 20 χρόνια. «Συνθέτουμε σταδιακά ένα γεωπαζλ που δείχνει ποια μέρη ήταν αρχικά ξηρά, ποια μέρη ήταν νερό», λέει η ίδια.

«Αν μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις εκρήξεις του παρελθόντος και τις επιπτώσεις τους, θα έχουμε έναν οδικό χάρτη για την καλύτερη αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων», σημειώνει.

Σπάνιες μορφές ζωής
Η αποστολή JOIDES Resolution δεν είναι η πρώτη μεγάλη προσπάθεια για τη μελέτη της περιοχής. Η Εύη Νομικού λέει ότι οι μακροχρόνια μελετημένες ακραίες συνθήκες που βρέθηκαν στον Κολούμπο οδήγησαν τη NASA να χρηματοδοτήσει μια πρωτοποριακή αποστολή το 2019.

«Στον πυθμένα του κρατήρα του υπάρχει ένας εξωγήινος ωκεανός με μορφές ζωής που μπορούν να βρεθούν σε άλλους πλανήτες», τονίζει.

Η NASA δοκίμασε υποβρύχια που μια μέρα, όπως ελπίζει, θα εξερευνούν εξωγήινους ωκεανούς στον Δία και τον Κρόνο.

Μια άλλη πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε επίσης έναν θάλαμο μάγματος κάτω από τον Κολούμπο που δεν είχε εντοπιστεί προηγουμένως. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο θάλαμος μπορεί επίσης να είναι το κλειδί για την κατανόηση της σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή αυτή.

Το CNN θυμίζει ότι η Σαντορίνη λόγω των τοπίων της αξιοποιήθηκε ως σκηνικό και για γυρίσματα της γνωστής ταινίας του Χόλιγουντ «Lara Croft: Tomb Raider – The Cradle of Life».

Στη συνέχεια το ρεπορτάζ περιγράφει όσα μπορούν να βιώσουν οι τουρίστες που φτάνουν στο νησί από όλο τον κόσμο, από την πεζοπορία σε κρατήρες μέχρι τις βουτιές σε θερμές πηγές.

Πότε έγινε η τελευταία έκρηξη
«Η τελευταία έκρηξη στη Νέα Καμένη ήταν τη δεκαετία του 1950», λέει ο Μάριος Φύτρος, διευθύνων σύμβουλος του ταξιδιωτικού πρακτορείου Santorini View. «Οι επισκέπτες λατρεύουν τη συγκίνηση της πεζοπορίας μέχρι τον κρατήρα ενός ηφαιστείου. Είναι μια από τις πιο δημοφιλείς εκδρομές μας». Οι εκδρομές με σκάφος συνεχίζονται με κολύμπι σε ηφαιστειακές θερμές πηγές στο κοντινό νησί Παλαιά Καμένη, ενώ κάνουν ηλιοθεραπεία στο κατάστρωμα με θέα τους βράχους της Σαντορίνης.

Μια άλλη δημοφιλής εκδρομή, στον υπέροχο αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου, χρησιμεύει ως μια νηφάλια υπενθύμιση της ηφαιστειακής δύναμης. Η ακμάζουσα πόλη της Εποχής του Χαλκού καταστράφηκε από την έκρηξη πριν από 3.600 χρόνια, η οποία εκτόξευσε μια στήλη τέφρας και βράχων ύψους σχεδόν 20 μιλίων, θάβοντας την πόλη. Περίπου 1.700 χρόνια αργότερα, μια παρόμοια καταστροφή θα κατέστρεφε την Πομπηία.

Με την απομάκρυνση της στάχτης και της λάβας, οι ζωηρόχρωμες τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου στέκονται σήμερα όμορφα διατηρημένες.

Ο μεγαλύτερος σεισμός του 20ου αιώνα: Τι συνέβη το 1956 όταν έγινε σεισμός 7,5 Ρίχτερ στη Σαντορίνη – Οι δεκάδες νεκροί και το τσουνάμι
Μετά το μπαράζ των σεισμών στις Κυκλάδες οι κάτοικοι των νησιών εμφανίζονται ταραγμένοι και φοβισμένοι για ισχυρό χτύπημα του Εγκέλαδου. Οι αρχές είναι σε πλήρη επιφυλακή, μέτρα προστασίας έχουν εξαγγελθεί από την πολιτική προστασία ενώ στους γηραιότερους ξυπνούν μνήμες από το 1956 και τον σεισμό των 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που άφησε πίσω του 53 νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες, προκάλεσε τσουνάμι και καταχωρίστηκε ως ο μεγαλύτερος σεισμός στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα.

Ήταν 9 Ιουλίου 1956, στις 5:11 όταν ξέσπασε ο καταστροφικός σεισμός. Το επίκεντρο ήταν στα νότια του νησιού της Αμοργού (το ανατολικότερο νησί των Κυκλάδων) στο Αιγαίο πέλαγος. Υπήρξαν σημαντικές ζημιές στην Αμοργό και στη Σαντορίνη. 13 λεπτά μετά σημειώθηκε μετασεισμός μεγέθους 7,2.

Ο καθηγητής σεισμολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης Κώστας Παπαζάχος είχε πει: «Ένας από τους μεγαλύτερους σεισμούς του 20ου αιώνα που χτύπησε ξημερώματα της 9ης Ιουλίου του 1956 σχεδόν ισοπέδωσε τη Σαντορίνη προκαλώντας έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και τεράστιο παλιρροϊκό κύμα.

Ο μεγαλύτερος σεισμός του 20ου αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη
Ο σεισμός της 9η Ιουλίου 1956 (μέγεθος 7.5), που έλαβε χώρα στο ρήγμα της θαλάσσιας λεκάνης της νότιας Αμοργού, ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός του 20ου αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, από τα Ουράλια έως το Γιβραλτάρ και από τη Μάλτα έως τη Λαπωνία. Το έργο του κύριου σεισμού ολοκλήρωσε ο καταστρεπτικός μετασεισμός».

Οι σεισμοί προκάλεσαν τσουνάμι που έφτασε μέχρι την Καλαμάτα
Οι δύο σεισμοί όχι μόνο σκότωσαν 53 ανθρώπους και τραυμάτισαν περισσότερους από 100, αλλά δημιούργησαν ένα από τα μεγαλύτερα θαλάσσια κύμα βαρύτητας (τσουνάμι) στο Αιγαίο, το ύψος του οποίου το ύψος έφθασε τα 25μ. στη νοτιοανατολική ακτή της Αμοργού τα 20μ. στη βορειοδυτική ακτή της Αστυπάλαιας και τα 10μ. στη Φολέγανδρο, ενώ ήταν ασθενέστερο σε άλλες ακτές του Νοτίου Αιγαίου μέχρι τη Σμύρνη.

Από το τσουνάμι μία γυναίκα έχασε τη ζωή της στην Κάλυμνο, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής. Το τσουνάμι εξασθενημένο έφθασε μέχρι την Καλαμάτα και κατέστρεψε πολλές μικρές βάρκες που βρίσκονταν στο λιμάνι.

Μεγάλες ζημιές στη Σαντορίνη λόγω του ισχυρού σεισμού
Στη Σαντορίνη οι σημαντικότερες βλάβες παρατηρήθηκαν στην Οία, στα Φηρά, στο Ημεροβίγλι και μικρότερες σε άλλους οικισμούς όπως στο Μεγαλοχώρι, τον Πύργο, την Επισκοπή Γωνιάς.

Καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα δημόσια κτίρια. Και εκτός της Σαντορίνης, σοβαρές ζημιές κατέγραψαν σε Αμοργό, Ανάφη, Αστυπάλαια, Ίο, Πάρο, Νάξο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο και Λειψούς. Η συνολική καταγραφή αναφέρει, καταστροφή 529 σπιτιών, 1.482 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 1.750 ελαφρές.

Επίσκεψη Καραμανλή στη γκρεμισμένη Σαντορίνη
Ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Κωνσταντίνος Καραμανλής αντέδρασε, κηρύσσοντας τη Σαντορίνη σε κατάσταση «τοπικής συμφοράς μεγάλης εκτάσεως» και πραγματοποίησε επίσκεψη στην πληγείσα περιοχή μόλις λίγες μέρες μετά την καταστροφή στις 14 Ιουλίου.