Hφαίστειο Σαντορίνης: Εφιαλτική πρόβλεψη – «Θέμα χρόνου να εκραγεί»

Το ηφαίστειο της Σαντορίνης: Όπου κι αν κοιτάξει κανείς στο νησί, γίνεται φανερό πως βρίσκεται πάνω σε έναν ηφαιστειακό σχηματισμό.

Τα εντυπωσιακά τοπία, οι κόκκινες και μαύρες ακτές, καθώς και τα πετρώματα από στερεοποιημένη λάβα, αποτελούν αποδείξεις της ηφαιστειακής του ιστορίας. Η μοναδική ομορφιά της Σαντορίνης είναι αποτέλεσμα των ισχυρών εκρήξεων που σημειώθηκαν στο παρελθόν.

Αναγνωρισμένη ως ένα από τα πιο όμορφα νησιά του κόσμου και δημοφιλής τουριστικός προορισμός, η Σαντορίνη διαθέτει μια καλντέρα που σχηματίστηκε από μία από τις ισχυρότερες ηφαιστειακές εκρήξεις στην ιστορία, περίπου 3.600 χρόνια πριν. Η καταστροφική αυτή έκρηξη αφάνισε μια ολόκληρη αρχαία πόλη και είχε σημαντικές επιπτώσεις στον μινωικό πολιτισμό.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν πως μια νέα ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι πιθανή, καθώς το νησί αποτελεί τμήμα του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, μιας από τις πιο ενεργές ηφαιστειακές περιοχές της Ευρώπης, με 100 εκρήξεις τα τελευταία 400.000 χρόνια. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο, που βρίσκεται πέντε μίλια βορειοανατολικά της Σαντορίνης. Η τελευταία του έκρηξη σημειώθηκε το 1650, προκαλώντας το θάνατο 70 ανθρώπων και ένα τσουνάμι ύψους 40 μέτρων, συνοδευόμενο από σεισμούς και εκπομπή τοξικών αερίων.

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες εντείνουν την παρακολούθηση της περιοχής, καθώς οι έρευνες έχουν δείξει ότι το ηφαίστειο δεν έχει «κοιμηθεί» εντελώς. Μεγάλες αποστολές έχουν διεξαχθεί, όπως η πρόσφατη εξερεύνηση από το ερευνητικό σκάφος JOIDES Resolution, που ταξίδεψε στη Σαντορίνη για να μελετήσει την ηφαιστειακή δραστηριότητα. Η γεωλογική ωκεανογράφος Εύη Νομικού, που συμμετέχει σε τέτοιες αποστολές εδώ και δύο δεκαετίες, σημειώνει πως η κατανόηση των παρελθοντικών εκρήξεων μπορεί να αποτελέσει οδηγό για την αντιμετώπιση μελλοντικών φαινομένων.

Το ηφαίστειο Κολούμπο έχει επίσης τραβήξει το ενδιαφέρον της NASA, η οποία χρηματοδότησε αποστολή το 2019 με υποβρύχια οχήματα, καθώς οι ακραίες συνθήκες στον κρατήρα του θυμίζουν εκείνες που θα μπορούσαν να υπάρχουν σε εξωπλανητικούς ωκεανούς. Μια άλλη μελέτη αποκάλυψε έναν θάλαμο μάγματος κάτω από το ηφαίστειο, γεγονός που επιβεβαιώνει πως εξακολουθεί να είναι ενεργό.

Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι μια νέα έκρηξη είναι θέμα χρόνου, αν και στη γεωλογία ο «χρόνος» μπορεί να είναι απρόβλεπτος. Μια πιθανή έκρηξη θα μπορούσε να προκαλέσει στήλη τέφρας ύψους πολλών χιλιομέτρων και τσουνάμι, με σοβαρές συνέπειες. Οι ηφαιστειολόγοι, ωστόσο, επισημαίνουν πως τα ηφαίστεια συνήθως δίνουν προειδοποιητικά σημάδια πριν από μια μεγάλη δραστηριότητα.

Το 2020, η ελληνική Πολιτική Προστασία εκπόνησε σχέδιο διαχείρισης ενδεχόμενης ηφαιστειακής έκρηξης, διασφαλίζοντας ότι οι αρμόδιες αρχές είναι έτοιμες να ανταποκριθούν. Προς το παρόν, η Σαντορίνη συνεχίζει να προσφέρει μοναδικά ηλιοβασιλέματα και αξέχαστες εμπειρίες, ενώ το ηφαίστειο παραμένει σε ηρεμία, υπό στενή παρακολούθηση.