Πώς ακριβώς νηστεύουμε τη Μεγάλη Σαρακοστή και γιατί.

Μεταξύ των μακρών νηστειών του έτους η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η αρχαιότερη και αυστηρότερη περίοδος νηστείας. Ξεκινά από την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει με το Μεγάλο Σάββατο. Από την πρώτη εβδομάδα (Καθαρά Εβδομάδα) και σε όλο το διάστημα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, νηστεύουμε με ιδιαίτερη αυστηρότητα.

Γενικός κανόνας της νηστείας, είναι ότι απαγορεύεται η κατανάλωση τροφών που έχουν αίμα, δηλαδή κρέας και ψάρι, ενώ παράλληλα απαγορεύονται τα γαλακτοκομικά (γάλα-γιαούρτι-τυρί-βούτυρο), τα αβγά και το λάδι (αν και όχι η ελιά) και το κρασί.

Για την ακρίβεια, από λάδι και οίνο απέχουμε όχι μόνο Τετάρτες και Παρασκευές αλλά από Δευτέρα μέχρι και Παρασκευή. Το λάδι και ο οίνος επιτρέπεται μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές.

Αν ορισμένοι πρέπει να τρώνε λάδι και άλλες ήμερες (Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη), αυτό θα πρέπει νά γίνεται μό­νο για συγκεκριμένους λόγους («δι” άσθένειαν σωματικήν») και ύστερα από έγκριση του Πνευματι­κού τους.

Νηστίσιμες τροφές είναι : τα θαλασσινά (οστρακοειδή-μαλάκια) όπως χταπόδι, καλαμάρι, γαρίδες, σουπιές, μύδια, στρείδια, φρούτα και χυμοί, όσπρια όπως φακές ή φασόλια, λαχανικά, σπανάκι, μπρόκολο, ζυμαρικά, ρύζι, νιφάδες βρώμης, πολύσπορο ψωμί και ξηροί καρποί.

Εξαιρέσεις της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής

Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου καταλύουμε και ψάρι (25 Μαρτίου)

Των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων επιτρέπεται η κατάλυση οίνου και ελαίου (26 Μαρτίου)

Την Κυριακή των Βαϊων καταλύουμε ψάρι (9 Απριλίου)

Τέλος, θα πρέπει να τονίσουμε ότι το Σάββατο και την Κυριακή καταλύουμε υποχρεωτικά οίνο και έλαιο, με μία εξαίρεση: Το Μεγάλο Σάββατο, το μοναδικό Σάββατο του έτους που τα νηστεύουμε, γιατί είναι ημέρα αυστηρής νηστείας και μέγιστου πένθους.

Ο Ιερός Χρυσόστομος, αναφερόμενος στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μας λέει ότι, την Αγία Τεσσαρακοστή νηστεύουμε όχι για το Πάσχα, όχι για το Σταυρό, αλλά για τις αμαρτίες μας, επειδή το Πάσχα δεν είναι υπόθεση νηστείας και πένθους, αλλά χαράς και ευφροσύνης.

Τη Μεγάλη Εβδομάδα νηστεύουμε και συμπενθούμε και συμμετέχουμε στο εκούσιο Πάθος του Σωτήρος Χριστού μας με μία νηστεία πένθους και μετανοίας.

«Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι χριστιανική χρονική περίοδος νηστείας. Είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα.

Ονομάζεται «Σαρακοστή» γιατί περιλαμβάνει σαράντα ημέρες νηστείας, δηλ. από την Καθαρή Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου, οπότε ακολουθεί η Κυριακή των Βαΐων και η Μεγάλη Βδομάδα. «Μεγάλη» Σαρακοστή ονομάζεται όχι για τη μεγάλη διάρκειά της αλλά για τη σημασία της που γίνεται σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού.

Αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού. Στη πραγματικότητα μαζί με την εβδομάδα των Αγίων Παθών είναι πεντηκονθήμερη περίοδος.»

Γιατί νηστεύουμε;

Διαβάζουμε στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο 4:1-4

1 ΚΑΙ ο Ιησούς, πλήρης Αγίου Πνεύματος, επέστρεψε από τον Ιορδάνη· και φερόταν από το Πνεύμα στην έρημο, 2 πειραζόμενος από τον διάβολο 40 ημέρες· και δεν έφαγε τίποτε εκείνες τις ημέρες·και αφού αυτές τελείωσαν, ύστερα πείνασε. 3 Και ο διάβολος είπε σ” αυτόν: Αν είσαι Υιός τού Θεού, πες σε τούτη την πέτρα να γίνει ψωμί. 4 Και ο Ιησούς απάντησε σ” αυτόν, λέγοντας: Είναι γραμμένο, ότι: «Μονάχα με ψωμί δεν θα ζήσει ο άνθρωπος, αλλά με κάθε λόγο τού Θεού».

Βλέπουμε εδώ ότι ο ίδιος ο Χριστός ήταν ο εμπνευστής της σαρακοστής, ο οποίος για 40 μερόνυχτα νήστεψε χωρίς να φάει καθόλου . Βλέπουμε πως αυτός που τον οδηγά σ’ αυτή την μεγάλη δοκιμασία είναι ο ίδιος ο Πατέρας Θεός διαμέσου του Αγίου Πνεύματος και αυτό δεν γίνεται χωρίς λόγο.

Αποτέλεσμα η μεγάλη διακήρυξη «Μονάχα με ψωμί δεν θα ζήσει ο άνθρωπος, αλλά με κάθε λόγο τού Θεού» . Ο Χριστός ο «ζωντανός λόγος του Θεού» ποτέ δεν μιλά μόνο με λόγια αλλά πάντα τα λόγια του είναι ζωή και πράξη.

Η νηστεία λοιπόν αποδεικνύει ότι η ζωή του ανθρώπου δεν εξαρτάται μονάχα από το ψωμί που θα φάει αλλά και από κάθε λόγο του Θεού.

Ο άνθρωπος με άλλα λόγια δεν είναί μόνο σάρκα και ψυχή ώστε να χρειάζεται μόνο τροφή για να διατηρηθεί στην ζωή. Είναι και Πνεύμα το οποίο για να ζήσει του είναι αναγκαίο να φάει πνευματική τροφή της οποίας η γεύση και η ευωδιά είναι ασύγκριτα απολαυστικότερη και αναγκαιότερη γι’ αυτόν.

Η νηστεία – όπλο μας ενάντια στον διάβολο.

Ο Χριστός λοιπόν είναι το παράδειγμα και πρότυπο μας στην νηστεία. Αυτή είναι λοιπόν και η έννοια της σαρακοστής : «να ακολουθήσουμε στα βήματα του Χρίστου και μαζί του έμπρακτα να διακηρύξουμε ότι για να ζήσουμε έχουμε ανάγκη τον ζωντανό λόγο του Θεού».

Ο πειρασμός του διαβόλου μας φέρνει αντιμέτωπους με την δικιά του διακήρυξη βάση της οποίας έχει ονομαστεί “ο άρχοντας του κόσμου τούτου” : « Στην σάρκα σου είναι η ζωή, ακολούθησε τις επιθυμίες της….

Αν δεν της δώσεις αυτό που σου ζητά θα πεθάνεις». Η λογική αυτής της διακήρυξης επικρατεί στον κόσμο σήμερα και αποτελεί τον κανόνα της ζωής για τους περισσότερους ανθρώπους εδώ κάτω στην γη: «Το σώμα χρειάζεται μονάχα τροφή για να ζήσει, οι ορμές τις σάρκας πρέπει να ικανοποιούνται ανεμπόδιστα, χωρίς χρήμα δεν πας πουθενά, χωρίς δύναμη και επιρροή δεν έχεις στον ήλιο μοίρα».

Με την νηστεία ο άνθρωπος υποτάσσει τις επιθυμίες της σάρκας του διακηρύττοντας ότι Μονάχα με τροφή και όλα τα άλλα τα αποκαλούμενα “αναγκαία” δεν θα ζήσει ο άνθρωπος. Ο λόγος του Θεού είναι αυτό που χρειάζεται περισσότερο και από την ίδια την τροφή για να μπορέσει να δει τον Θεό και σ’ αυτόν να βρει την ολοκλήρωση.

Επιμέλεια κειμένου Χώρα Του Αχωρήτου