Tο λουλούδι της Παναγίας: Το σύμβολο της αγνότητας εδώ και αιώνες

Ο κρίνος της Παναγίας (Lilium candidum) αναφέρεται σαν θρησκευτικό σύμβολο εδώ και 3000 χρόνια. Οι πρώτες αναφορές μας ταξιδεύουν -πού αλλού;- στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Μινωική Κρήτη. Τοιχογραφίες που βρέθηκαν στην Κρήτη αλλά και στην Θήρα καθώς και διάφορα άλλα ευρήματα δείχνουν ότι ο λευκός κρίνος είχε εξέχουσα θέση μεταξύ των θρησκευτικών συμβόλων.

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το λευκό χρώμα υπήρξε ανέκαθεν το χρώμα που συμβόλιζε την αγνότητα γι’ αυτό και τα διάφορα λευκά λουλούδια είχαν ξεχωριστή σημασία σε όλες τις θρησκείες. Με την επικράτηση του Χριστιανισμού οι αρχαίες θρησκευτικές αναφορές ενσωματώθηκαν στην Χριστιανική παράδοση και πολλοί πολιτισμοί προσάρμοσαν όπως ήταν φυσικό τους θρύλους και τις παραδόσεις τους στη νέα επικρατούσα θρησκεία.

Η σύνδεση του λευκού κρίνου με την Παναγία πιθανότατα να έγινε επειδή οι βοτανολόγοι τοποθετούν την καταγωγή του φυτού στην περιοχή της Παλαιστίνης. Στην Βόρεια Παλαιστίνη βρέθηκαν αποικίες του φυτού το οποίο είναι φανερό ότι ήταν άγριο και αυτοφυές γιατί βρέθηκε μακριά από κατοικημένες περιοχές κοντά σε βουνά και σε ποτάμια.

Πιθανολογείται ότι το φυτό μεταφέρθηκε στην Ευρώπη από Φοίνικες εμπόρους και κατάφερε να εγκλιματιστεί εύκολα στο νέο περιβάλλον.

Στην Ευρώπη οι πρώιμοι χριστιανοί αγιογράφοι και ζωγράφοι φιλοτέχνησαν εικόνες της Παναγίας με τον κρίνο. Ο λευκός κρίνος ονομάστηκε Madonna lily και με αυτό το όνομα είναι γνωστός διεθνώς μέχρι σήμερα.

Όταν ο Πάπας Ουρβανός ο έκτος θέσπισε την γιορτή των Επισκέψεων στις 2 Ιουνίου σε ανάμνηση της επίσκεψης της παρθένου Μαρίας στην εξαδέλφη της Ελισάβετ, όλες οι ζωγραφικές απεικονίσεις αυτής της επίσκεψης είχαν και ένα βάζο με λευκούς κρίνους συνήθως με τρία λουλούδια. Τα καθάρια λευκά σέπαλα είναι συμβολικά του άσπιλου σώματος της Παρθένου και οι έξη χρυσοί ανθήρες το σπινθήρισμα της ψυχής της με Θείο φως.

Την γιορτή του Ευαγγελισμού οι προγενέστεροι ζωγράφοι αναπαρίσταναν τον αρχάγγελο Γαβριήλ να κρατάει είτε ένα σκήπτρο είτε ένα κλαδί ελιάς. Αργότερα η εκκλησία συνέστησε στους καλλιτέχνες να αναπαριστάνουν τον Γαβριήλ με ένα κλαδί κρίνου.

Η εντολή αυτή συμπεριέλαβε και την γλυπτική στην κατοπινή περίοδο της ιταλικής εκκλησιαστικής τέχνης. Συνήθως το κλαδί του κρίνου απαρτιζόταν από τρία άνθη που συμβόλιζαν το τριαδικό της χριστιανικής θρησκείας. Ο κρίνος ήταν το σύμβολο της αθωότητας, της αγνότητας και της παρθενίας, και συχνά όταν αναπαριστάνονταν επάνω σε βωμό δεν είχε στήμονες για να μην μολύνουν την παρθενική αγνότητα του άνθους.

Τo Κρίνo (επιστ. Λείριoν, Lilium) είναι μία μεγάλη κατηγορία ιδιαίτερα όμορφων αγριολούλουδων με παγκόσμια εξάπλωση. Στην Ελλάδα υπάρχουν πέντε είδη κρίνων, τα περισσότερα στη Βόρεια Ελλάδα. Το είδος περιλαμβάνει μονοετή, διετή και πολυετή φυτά με ύψος που αγγίζει και το 1 μέτρο. Αναπτύσσονται σε μέσα ή μεγάλα υψόμετρα.

Τα κρίνα είναι βολβώδη φυτά. Έχουν συνήθως ψηλό βλαστό με άνθος στην κορυφή. Το άνθος τους αποτελείται συνήθως από έξι πέταλα και είναι στραμμένο με μία ελαφριά κλίση προς το έδαφος. Έχει έντονα χρωματισμένους κίτρινους ανθήρες. Τα περισσότερα είδη κρίνων ανθίζουν κατά τη διάρκεια της άνοιξης και κάποια προς το τέλος του καλοκαιριού.

Από τα γνωστότερα είδη κρίνου είναι το Λείριον το πάλλευκο (Lilium candidum) που είναι περισσότερο γνωστό ως «κρινάκι της Παναγίας». Έχει ύψος μέχρι ένα μέτρο και λευκό άνθος.

Πολύ εντυπωσιακό είδος είναι το Λείριον της Ροδόπης ή Κρίνος της Ροδόπης (Lilium rhodopaeum). Είναι από τα πιο σπάνια και απειλούμενα φυτά του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης και για το λόγο αυτό δεν πρέπει να κόβεται ή να ξεριζώνεται.

Ο κρίνος είναι τοξικός για τις γάτες

Σύμφωνα με τον Διεθνή σύνδεσμο κτηνιάτρων για τις γάτες (ISFM)[1] oι κρίνοι είναι θανατηφόρα τοξικοί για τις γάτες. Μια απλή δαγκωματιά στα φύλλα ενός κρίνου, μια κατάποση του νερού που βρίσκεται στο βάζο με τους κρίνους ακόμη και ένα γλείψιμο της γύρης μπορεί να προκαλέσει καταστροφή των νεφρών της γάτας. Εάν δεν επέλθει άμεσα ο θάνατος, το ζώο είναι πιθανό να χρειάζεται αιμοκάθαρση. Όλα τα λίλιουμ παράγουν την τοξική χημική ουσία αλλά τα πιο επικίνδυνα είδη είναι τρία: Easter Lilies, Stargazer lilies και Asiatic lilies. Τέλος ορισμένες γάτες είναι περισσότερο και άλλες λιγότερο ευαίσθητες στην τοξικότητα του κρίνου.